10-njy gün: DÖM boýunça konsultasiýada 5-nji “Gender deňligi” maksady maslahatlaşyldy.

“BMG zenanlary” we Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky demokratiýa we adam hukuklary milli instituty tarapyndan geçirilen DÖM boýunça bu günki maslahatyň üns merkezinde 5-nji “Gender deňligini gazanmak we ähli zenanlaryň we gyzlaryň hukuklaryny we mümkinçiliklerini giňeltmek” maksady boldy. BMGÖM, ÝUNISEF, ÝUNFPA we BSG 5-nji maksadyň ara alnyp maslahatlaşylmagyna öz goşandyny goşdular. Maksat şu aşakdakylary öz içine alýar,

“Zenanlaryň hukuklaryny we mümkinçiliklerini giňeltmegiň hem-de gender deňligine ýardam bermegiň durnukly ösüşi tizleşdirmekde aýgytly ähmiýeti bardyr. Zenanlara we gyzlara degişlilikde diskriminasiýanyň ähli görnüşlerini bes etmek diňe bir adamyň esasy hukuklarynyň biri bolman, eýsem ösüşiň ähli beýleki ugurlaryna multiplikatiw täsirini ýetirýär.

Jynsy we reproduktiw saglygyň umumy elýeterligini üpjün etmek we ýer hem-de eýeçilik ýaly ykdysady çeşmelere zenanlara deň hukuklaryň berilmegi bu maksady ýetmegiň örän wajyp wezipeleri bolup durýar. Häzirki wagtda döwlet hökümet wezipelerinde ozalkylardan has köp zenan işleýär, emma ähli sebitlerde lider zenanlaryň sanynyň artdyrylmagy has umumy gender deňligini gazanmak üçin syýasaty we kanunçylygy berkitmäge ýardam berer”.

Otuz ministrlikleriň we edaralaryň wekilleri 5-nji maksada ýetmegiň dokuz wezipesini hem-de olaryň Türkmenistan üçin aktuallygyny ara alyp maslahatlaşdylar. Bu günki konsultasiýalaryň wekilleri ýedi wezipäni bolşy ýaly kabul etmek boýunça ylalaşdylar. Biri ýerli şertlere uýgunlaşdyryldy. Biri bu ugurda oňyn tejribä laýyklykda üýtgedildi we indi ýurt işini indiki derejede dowam eder. 14 görkezijiniň onusy üýtgewsiz kabul edildi. Ikisi ýerli kontekst boýunça üýtgedildi we biri soňlugy bilen anyklanmaga degişli bolup durýar.

Konsultasiýanyň dowamynda syýasy, ykdysady we jemgyýetçilik durmuşynda çözgütleri kabul etmegiň ähli derejelerinde zenanlaryň gatnaşmagyny wajyplygy ara alnyp maslahatlaşyldy. Zenanlar eýýäm ýurduň köp pudaklaryna gatnaşýarlar, mysal üçin, mejlisiň 26,4%-i zenanlardan ybarat. Häzirki wagtda ýokary derejeli ministrlik wezipelerinde we häkimýet edaralarynda zenanlaryň ýagdaýy örän gowy bolup durýar.

Konsultasiýalaryň dowamynda reproduktiw we jynsy saglyk hem aýratyn üns çekdi. Reproduktiw saglyk boýunça birnäçe elýeterli gulluklar bar hem bolsa, gatnaşyjylar saglyk merkezleriniň we mekdepleriň üsti bilen jemgyýetçiligiň reproduktiw saglykdan habarlylygyny ýokarlandyrmagyň zerurlygyny belläp geçdiler. Jynsy we reproduktiw saglyk ugrunda bilim hem mekdep maksatnamasynyň bir bölegi bolmalydyr.

Gatnaşyjylar gender deňligini üpjün etmekde we zenanlaryň hukuklaryny we mümkinçiliklerini giňeltmekde döwletiň goşulyşmagyny hem wajyplygyny belläp geçdiler. Munuň üçin olar büjeti gender deňligini göz öňünde tutup düzmek çemeleşmesini öwrenmegi teklip etdiler.