Kiçijik gyzyň ady Melek (ady üýtgedildi), ol doglanda ejesi aradan cykdy, onuň kakasy gam-gussa düşdi, ol uly çagasyna we syrkaw ejesine ideg edýärdi, maşgalany eklemek üçin işleýärdi we caga ideg etmek üçin onuň goşmaça goldawy ýokdy. Biziň köpümiz şeýle ýagdaýa düşenimizde, bolşumyz ýaly, Melegiň kakasy ony üç ýaşyna ýetýänçä görmäge barmak we üç ýaşy dolanda yzyna almak wadasy bilen Çagalar öýüne ýerleşdirdi. Lebap welaýatyndaky çagalary Çagalar öýlerinden yzyna alyp, olary maşgalalaryna täzeden reintegrasiýa etmek üçin täze ýöriteleşdirilen hyzmatlar - onuň maşgalasyna arabaglanyşygy pugtalandyrmaga we çylşyrymly reintegrasiýa prosesini başdan geçirip, täzeden birikmäge ýardam etdi. Ýöriteleşdirilen hyzmatlaryň wekili çagalary maşgalalaryna täzeden reintegrasiýa etmegi goldamak teklibi bilen Çagalar öýüne baranda, Melek ýaňy bir ýaşapdy. Durmuş işi boýunça hünärmenden we psihologdan ybarat bolan topar maşgalanyň bar bolan çeşmelerini toplamak we reintegrasiýa üçin meýilnama taýýarlamak arkaly Melegiň kakasy bilen işleşýärdi. Şol bir wagtyň özünde ene-ata başarnyklaryny ösdürmek we Melegiň, onuň kakasynyň, uýasynyň we enesiniň arasynda sagdyn gatnaşygy täzeden ýola goýmak boýunça işler geçirildi. “Meniň aýalym aradan çykanda, täze doglan çagany - hünärmenleriň doly ideg etmegindäki Çagalar öýünde saklamak - çagam üçin iň gowy ýol bolar diýip pikir etdim. Şeýle-de bolsa, durmuş işgäri çagamyň sagdyn ösmegi üçin maşgala gurşawynyň ähmiýeti barada düşündirdi we ony öýe getirmek karara gelenimde, men ejem we aýal doganym tarapyndan uly goldaw aljakdygyma garaşmaýardym” - diýip, Melegiň kakasy sözüniň üstüni ýetirdi. Onuň ejesi gysga wagtyň içinde aradan çykdy we onuň çagalaryna bolan iň soňky arzuwy Melegiň öýüne gaýdyp gelmegini goldamakdy. Melek maşgalasyna bir ýaş bir aý dolanda gaýdyp geldi. Kakasynyň işde bolan wagty, Melek daýzasynyň öýünde bolýar, daýzasy oňa gowy ideg eddýär. Melegiň uýasy onuň bilen oýnamaga gelýär we dynç günleri ol kakasy we uýasy bilen wagt geçirmegi meýilleşdirýärler. Iş dowam edýär we durmuş işi boýunça hünärmen, Melegiň mundan beýläk maşgalasyndan mahrum bolmajakdygyny kepillendirip, ene-ata zerur bolan başarnyklary hasam artdyrmaga we Melegiň jemgyýete gaýtadan gatnaşmagyny üpjün etmäge ýardam edip, bu işlerde maşgala goldaw bermegini dowam etdirýär. Bu, meniň sebite eden saparymyň dowamynda şaýat bolan köp üstünlikli wakalarymyň biridir. Türkmenistanda BMG-niň Ýurt boýunça toparynyň goldawy bilen Türkmenistanyň Hökümeti ýerli derejede durmuş hyzmatlary babatyndaky ilkinji Bilelikdäki maksatnamanyň çäginde durmuş işi barada düşünjäni girizmek we ýerli derejede inklýuziw durmuş hyzmatlarynyň milli nusgasyny işläp düzmek bilen durmuş hyzmatlarynyň gerimini giňeldýändigi we döwrebaplaşdyrýandygy begendirýär. Bularyň hemmesi 2020-nji ýylda Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrligi tarapyndan 45 durmuş işi boýunça hünärmenleri işe alanda başlandy, olar durmuş işiniň nazaryýeti we tejribesi boýunça degişli tälim alandan soňra, Aşgabat şäheriniň ýigrimi etrabynda we Türkmenistanyň bäş welaýatynda hyzmatlary berip başladylar. Şondan bäri Hökümet durmuş hyzmatlar baradaky kanuny kabul etdi we ýurtda özgerdilen durmuş hyzmatlaryny goldamak üçin kadalaşdyryjy hukuk namalaryny işläp düzdi. Bilelikdäki maksatnama ýerli derejede inklýuziw, ýokary hilli durmuş hyzmatlaryny hödürledi. Pandemiýa döwründe bu hyzmatlary bermek üçin işlenip düzülen maksatnama durmuş taýdan çetleşdirilen we pes girdejili maşgalalara COVID-19 pandemiýanyň durmuş-ykdysady täsirlerine has çydamly bolmaga goldaw berýär. Ine, durmuş işi boýunça başga bir hünärmen tarapyndan paýlaşylan wakalaryň ýene biri: “Onuň ýoldaşy aradan çykdy, ol ozal hiç wagt işläp görmändi, ol çagasy bilen ene-atasynyň öýüne gaýtmaga mejbur boldy, ýöne islemeýärdi. Biz oňa çagasyny çagalar bagyna ýerleşdirmäge we naharhanada iş tapmaga ýardam etdik. Birnäçe aý soňra ol işlemek üçin has gowy ýer tapdy we indi ol ýerli restoranda aşpeziň kömekçisi bolup işleýär. Ol indi garaşsyz we ýekeje çagasyny özi terbiýelemegi başarýar. Ol köplenç täzeliklerini paýlaşmak üçin biziň merkezimize gelýär." Hyzmatlardan peýdalanýan adamlar we hyzmatlary üpjün edijiler bilen ýakyn gatnaşygy ýola goýmak durmuş işi boýunça işgärlere işlerinde has netijeli iş alyp baramaga ýardam edýär. Işleriniň gysga möhletine garamazdan, durmuş işi boýunça täze işgärler jogapkärçiliklerini üstünlikli ýerine ýetirýändigini subut etdiler. Olar durmuş hyzmatlaryny berýän döwlet edaralaryna we jemgyýetçilik guramalaryna tanymal boldy. "Bize zerur bolan ukyplary ösdürmek üçin birneme wagt gerek boldy, indi kärdeşlerimiň köpüsi durmuş hyzmatlaryndan peýdalanýan adamlar öz jemgyýetlerinde bar bolan serişdelerinden peýdalanmaga mümkinçilikleri bolar ýaly dürli guramalar we durmuş hyzmatlary bilen üpjün edijileriň arasynda gatnaşyklary ýola goýýarlar”, - diýip, Mergen Sahetliýew, durmuş işi boýunça hünärmen aýtdy. Durmuş işi boýunça hünärmenler, 1000-den gowrak ýagdaýda, 5000 töweregi adama, şol sanda dürli ýaşdaky mätäç adamlara we maýyplygyň ähli görnüşleri bolan adamlara goldaw berdiler. Bu ýagdaýyň 85%-de maşgalalara bir ýa-da birnäçe pensiýa ýa-da kömek pullary berilýärdi, ýöne şonda-da goşmaça goldaw gerekdi. Durmuş işi boýunça hünärmenler gowşak toparlaryň zerurlyklaryna baha berdiler, peýdalanyjylar bilen bilelikde goldaw bermek üçin aýratyn meýilnamalaryny işläp düzdüler we ýerli derejede goldaw berip başladylar. "Adamlara ýardam etmek üçin biz işimizi söýmelidiris" - diýip, Farab etrabyndan durmuş işi boýunça hünärmenleriň 45-niň biri Lola Hydyrowa aýtdy. Ol bu hünärde täze işläp başlady. Ol 106 sany durmuş işi boýunça dolandyryjylar, durmuş hyzmatlaryny üpjün edýän hökümet we hökümete degişli bolmadyk guramalaryň 67 wekili we degişli hünärleriň 79 wekili bilen bilelikde durmuş işi we durmuş hyzmatlarynyň esaslary barada mümkinçilikleri artdyrmak boýunça okuwlara gatnaşdy. Şeýlelik bilen, maýyplygy bolan çagaly maşgalalara edilýän hyzmatlary öz içine alýan täze ýerli derejede ýöriteleşdirilen durmuş hyzmatlaryny synagdan geçirmek üçin esas döredildi. Men şular ýaly hekaýalary ýaňy-ýakynda Lebap welaýatynyň Türkmenabat şäherine eden saparymyň döwründe durmuş işgärlerinden eşitdim. Bu Bilelikdäki maksatnamanyň çäginde biz ähli gowşak toparlara, şol sanda ene-atadan aýrylmak howpuna düşen çagalara, ene-atasyz çagalara, maýyplygy bolan çagalara, howp astyndaky ýaşlara, gender esasyndaky zorluga sezewar bolan aýallara, maýyplygy bolan uly adamlara, ýekelikde ýaşaýan gartaşan adamlara, şeýle hem esasy gündelik idege mätäç bolan beýleki adamlara goldaw berýändigimize begenýärin. Olaryň şahsy zerurlyklaryny kanagatlandyrmak we jemgyýetiň durmuşuna gatnaşmagyny üpjün etmek üçin durmuş işi boýunça hünärmenler we tejribeli durmuş hyzmatlary bilen üpjün edijiler tarapyndan hödürlenýän ýokary hilli, ýerli derejede durmuş hyzmatlara bolan elýeterlilik möhümdir. Sosial inklýuziýa diýmek bilen, biz hemmeler üçin deň mümkinçilikleri üpjün etmäge çalyşýarys we her kim, gelip çykyşyna garamazdan durmuşda doly mümkinçiliklerini durmuşa geçirip bilerler. Bilelikdäki maksatnamanyň hyzmatdaşlary, gowşak toparlardaky adamlaryň - jemgyýetiň ykdysady, sosial we medeni durmuşyna doly gatnaşyp bilmegi üçin mümkinçiliklere we zerur bolan çeşmelere elýeterliligini üpjün etjek durmuş hyzmatlaryň nusgasyny döretdiler. Ýerli derejede durmuş hyzmatlary baradaky Bilelikdäki maksatnama Türkmenistanyň Hökümeti we BMG-niň Çagalar gaznasy, BMG-niň Ösüş maksatnamasy, BMG-niň Ilat gaznasy we BMG-niň Neşe serişdeleri we jenaýatçylyk baradaky müdirligi tarapyndan 2020-nji ýylda ýola goýuldy we Birleşen Milletler Guramasynyň agza döwletleri, Ýewropa Bileleşigi, halkara guramalar, hususy pudak we şahsyýetler ýaly hemaýatkärleri bolan DÖM-niň Bilelikdäki gaznasy tarapyndan maliýeleşdirilýär. Bilelikdäki maksatnamanyň durmuşa geçirilişiniň netijeleri we üstünlikleri barada has giňişleýin maglumatlary şu ýerden tapyp bilersiňiz. *** Bilelikdäki maksatnamanyň netijeleriniň dowamlylygyny üpjün etmek üçin Durmuş hyzmatlaryny ösdürmegiň Milli meýilnamasynyň taslamasy - 2030-njy ýyla çenli strategiki ýol kartasy işlenip düzüldi we Hökümete teklip edildi. Şeýle hem, ol Hökümet bilen bilelikde maliýeleşdirilmegine garaşylýan Bilelikdäki maksatnamanyň II Tapgyrynyň işlenip düzülmegine esas döretdi we netijede ösüş ugrunda adatdan daşary ýagdaýlar üçin DÖM-niň Bilelikdäki gaznasyndan maliýe serişdelerini aldy, bu bolsa ýurduň her etrabynda ýerli derejede durmuş hyzmatlarynyň gerimini giňelder.

Türkmenistandaky Migrasiýa boýunça Halkara Guramasy, Ýewraziýa Gaznasy (EF) bilen hyzmatdaşlykda, Merkezi Aziýada Durmuş Innowasiýalar (SICA) maksatnamasynyň çäginde we ABŞ-nyň Halkara Ösüş üçin Guramasy (USAID) bilen Aşgabatda Türkmenistanyň jemgyýetçilik guramalarynyň we döwlet edaralarynyň 32 sany wekili gatnaşmagynda “Maliýe durnuklylygy jemgyýetçilik guramalarynyň üstünlikli işlemeginiň faktory” atly tegelek stol geçirdiler. Jemgyýetçilik guramalary we birleşikleri, Milli Geňeş, Adalat ministrligi, Döwlet, Hukuk we Demokratiýa Instituty, Zähmet we Durmuş Gorag ministrligi, Ykdysadyýet we Maliýe ministrligi jemgyýetçilik guramalarynyň potensialyny güýçlendirmek üçin amatly şertleriň barada meselelerini ara alyp maslahatlaşdylar. Maslahatyň dowamynda jemgyýetçilik guramalarynyň maliýe durnuklylygyny saklamak we jemgyýetçilik guramalarynyň işi üçin kabul ederlikli çeşmeler we mehanizmler garaldy. Gazagystanyň we Özbegistanyň hünärmenleri dürli ýurtlardan, şol sanda döwlet jemgyýetçilik sargytlary we jemgyýetçilik telekeçiligi ýaly sosial taslamalary maliýeleşdirmekde öz ýurtlarynyň tejribeleri bilen paýlaşdylar. Duşuşyga gatnaşyjylar jemgyýetçilik guramalarynyň maliýe durnuklylygynyň gazanylmagynyň guramalaryň uzak möhletleýin meýilnamalaşdyryş çäginde işlemek, wezipelerini izygiderli ýerine ýetirmek we ösüşlerini dolandyrmak ukybyny güýçlendirýändigini bellediler. Maliýe durnuklylygy, guramalara işlerinde täsirli bolmaga we maksatlaýyn toparlaryň isleglerini has gowy kanagatlandyrmaga mümkinçilik berýän guramaçylyk ukybynyň aýrylmaz bölegidir diýil bellendi. Maliýe çeşmelerini diwersifikasiýa etmek, täze modelleri ornaşdyrmak we donorlara bil baglamak ygtybarly çeşme binýadyny gurmaga kömek edýär, bu bolsa öz gezeginde edarala zerur bolan durnuklylyk döredýär. Jemgyýetçilik guramalary üçin maliýe çeşmelerini diwersifikasiýa etmegiň, kanunçylyk binýadyny gowulandyrmak, jemgyýetçilik guramalarynyň hyzmatlary üçin jemgyýetçilik şertnamalarynyň mehanizmlerini beýleki ýurtlarda üstünlikli tejribe hökmünde göz öňünde tutmak ýaly dürli usullar arkaly gazanyp boljakdygy bellendi. Işleriň käbir görnüşleri üçin ýeňňillikler ornaşdyrmak, hyzmatlaryň göwrümini giňeltmek we girdeji getirýän işleri amala aşyrmak. USAID-yň Türkmenistandaky ýolbaöçysy Nino Nadiradze öz çykyşynda “jemgyýetçilik guramalary adamlaryň şahsy we jemgyýetçilik hukuklaryny, we bähbitlerini öňe sürüp biljek jemgyýetiň möhüm bölekleriň biridir. Olaryň bolmagy, demokratiýany goldamak we aç-açanlyk we aç-açanlyk ýörelgelerini üpjün etmek üçin jemgyýetçilik pikiriniň we raýatlaryň karar kabul etmek işine gatnaşmagynyň möhümdigini subut edýär." Türkmenistandaky Migrasiýa boýunça Halkara Guramasynyň (IOM)başlygy Azat Atajanow gatnaşyjylary gutlap, “jemgyýetçilik guramalary ýurtlaryň hökümetlerine Durnukly Ösüş Maksatlary(DÖM) barada maglumat ýaýratmaga we sosial maksatly taslamalary durmuşa geçirmek arkaly Durnukly Ösüş Maksatlary durmuşa geçirilmegine goşant goşmaga kömek edýär diýdi. Jemgyýetçilik guramalary bolan raýat jemgyýeti guramalary DÖMýerine ýetirilişine gözegçilik etmekde möhüm ornuny eýeleýär we köp ýurtda DÖM-ny durmuşa geçirilmegi baradaky döwlet hasabaty bilen birlikde jemgyýetçilik aktiwistleri özleriniň alternatiw hasabatyny taýýarlaýarlar. Döwlet we jemgyýetçilik pudagynyň arasyndaky gepleşikleri we hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagy maksat edinýän çärämiziň Watanymyzyň - Türkmenistanyň ösüşine möhüm we amaly goşant goşýan uzak möhletleýin strategiki prosesleriň düýbüni tutar diýip umyt edýärin." Türkmenistanyň Milli Geňgeşimiň adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramak komitetiniň agzasy Baýli Seýilow “raýatlaryň birleşmek hukugy Türkmenistanyň konstitusiýasy we kanunlary bilen kepillendirilýär. Raýatlaryň jemgyýetçilik birleşiklerini döretmek baradaky konstitusion hukugy, Türkmenistanyň “Jemgyýetçilik birleşikleri barada” kanunlary bilen durmuşa geçirilýär, bu ýurtda jemgyýetçilik birleşikleriniň işini döretmek we guramak üçin kanuny esas bolup durýar.” “Ýenme” jemgyýetçilik guramasynyň başlygy Gulýa Çorekliýewa BMG-nyň birnäçe guramasynyň bilelikdäki maksatnamasynyň çäginde sosial hyzmatlary bermegiň tejribesi barada aýtdy. Ol “şu gün jemgyýetçilik we jemgyýetçilik pudagy üçin möhüm bir meseläniň ara alnyp maslahatlaşylandygyny, sebäbi maliýe durnuklylygy meseleleriniň aýratyn durmaýandygyny we bilelikde çözülmelidigini aýtdy. Diňe jemgyýetçilik guramalary köp meseläni ýeňip bilmez we sosial hyzmatdaşlygyň ýörelgelerini maliýe durnuklylygy üçin ulanmalydyr. Bu aç-açanlyk, ygtybarlylyk we jemgyýetçilik jogapkärçiligi. Döwlet bizi goldaýar we bilelikde işleýän we netije berjek mehanizm barada pikirlenmeli". Zähmet we Türkmenistanyň ilatyny sosial taýdan goramak ministrliginiň metodologiýa bölüminiň baş hünärmeni Lýala Berdyklyçewa, tegelek stoluň gowy gurnalandygy belledi. Baý mazmunly we halkara tejribesi bilen tanyşmak mümkinçiligini bolandugyny aýtdy. Şeýle-de, iş toparlaryndaky meseleleri ara alnyp maslahatlaşylanda görkezilen gatnaşyjylaryň işjeňliginden hoşal boldum diýip belläp geçdi.

Kompaniýalaryň köpüsi, arzan bahaly harytlara we hatda has arzan hyzmatlara bolan global islegleriň ýokarlanmagyna kem-kemden uýgunlaşýarlar. Bilşimiz ýaly, islegler önümleriň döremegine sebäp bolýar. Bularyň hemmesi, ahyrynda ekspluatasiýa bilen baglanyşykly ýagdaýlara sebäp bolup biler. Adam söwdasyna garşy göreşmek ugrunda hususy pudagyň gatnaşmagyny üpjün edip, pikir alyşmak we iň oňat çözgütleri tapmak üçin BMG-niň Neşe serişdeleri we jenaýatçylyk baradaky müdirligi (UNODC) Türkmenistanyň Daşary işler ministrligi we Türkmenistanda ABŞ-nyň Halkara Ösüş Agentliginiň (USAID) “Merkezi Aziýada howpsuz migrasiýa” atly maksatnamasynyň çäginde “Hususy pudakda we üpjünçilik zynjyrlarynda adam söwdasynyň öňüni almak, şeýle hem hususy pudakda sosial, korporatiw we zähmet kadalaryny berjaý edilmeginiň ähmiýeti we onuň eksporta edýän täsiri” atly okuw malsahatyny geçirdiler. Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň, Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň, “Türkmenstandartlary” döwlet gullugynyň 29-dan gowrak wekilleri, şeýle hem maslahat beriş, oba hojalygy we gurluşyk pudagyndaky hususy kompaniýalaryň wekilleri adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça syýasatyň, zähmet kadalarynyň we adam hukuklarynyň berjaý edilmegini ara alyp maslahatlaşdylar. Gatnaşyjylar halkara we sebitleýin tejribeleri öwrendiler, şeýle hem sebitde we dünýäde zähmet düzgünleriniň bozulmagynyň öňüni almak üçin üstünlikli we innowasion çemeleşmeleriň mysallaryny paýlaşdylar. Merkezi Aziýada UNODC-niň adam söwdasyna we migrantlaryň bikanun getirilmegine garşy göreşmek boýunça sebitleýin geňeşçisi doktor Reda Sirgediene gatnaşyjylary adam söwdasynyň öňüni almak we oňa garşy göreşmek üçin döwlet-hususy pudagyňhyzmatdaşlygynyň geljekdäki uly işleri bilen tanyşdyrdy. Korporatiw we jemgyýetçilik jogapkärçiligi boýunça halkara hünärmeni hanym Saara Haapasaari, Finlýandiýanyň Helsinki şäherinde ýerleşýän Ýewropanyň Jenaýatyň öňüni almak we gözegçilik etmek instituty (HEUNI), Bolgariýanyň Demokratiýa öwreniş merkezi, Estoniýanyň Tartu uniwersiteti we Latwiýanyň Içeri işler ministrligi tarapyndan işlenip düzülen,kompaniýalar üçin zerur bolan zähmet gollanmasyny hödürledi. Türkmenistanyň Adalatcysynyň diwanynyň wekili mejbury zähmetiň we adam söwdasynyňöňüni almak üçin milli zähmet kanunçylygynyň kadalaryny we olary berjaý etmegiň ähmiýetini belläp geçdi. Maslahata gatnaşyjylar hökümet we jemgyýetçilik guramalary bilen bir hatarda adam söwdasyna garşy göreşmek ugrunda hususy pudagyň möhüm orun tutýandygy barada ylalaşyga geldiler. Gatnaşyjylar bu jenaýata garşy göreşmek üçin ähli sebitleri we pudaklary öz içine alýan bitewi, utgaşdyrylan we köptaraplaýyn tagallalaryň zerurdygy barada netije çykardylar. Birleşen Milletler Guramasynyň Transmilli Guramaçylykly Jenaýata garşy Konwensiýasynyň (UNTOC) we adam söwdasynyň öňüni almak, oňa garşy göreşmek, hem-de jezalandyrmak baradaky goşmaça Teswirnamasynyň kepillendirijisi hökmünde, UNODC Türkmenistanyňhökümetine adam söwdasyna garşy göreşmek üçin edýän tagallalaryny güýçlendirmek üçin goldaw berýär. Bu okuw maslahaty adam söwdasyna garşy göreşmek ugrunda hereket edýän kanunçylygy kämilleşdirmek, şeýle hem Türkmenistanda ugrukdyryş mehanizminiň netijeli durmuşa geçirilmegi üçin degişli edaralaryň we guramalaryň standart iş proseduralaryny doly derejede işläp düzmek üçin gönükdirilen UNODC bilen USAID-iň “Merkezi Aziýada howpsuz migrasiýa” atly maksatnamasynyň bilelikdäki başlangyjynyň bir bölegi bolup durýar.

Şeýle-de bolsa, bu jenaýat giňden ýaýran we esasanam kanunyň hökmürowanlygy we jenaýat kazyýet ulgamlary netijesiz hereket eden ýagdaýynda peýda bolýar. “Ýurtlaryň köpüsinde, şol sanda Türkmenistanda adam söwdasyna garşy kanunlar hereket edýär, emma bu kanunlara üýtgetmeleriň yzygiderli girizilmegi we Birleşen Milletler Guramasynyň transmilli guramaçylykly jenaýatçylyga garşy konwensiýasynyň üstüni ýetirýän adam söwdasynyň, esasanam aýallaryň we çagalaryň söwdasynyň öňüni almak, ýok etmek we jezalandyrmak baradaky Teswirnamasynyň düzgünleri bilen laýyk gelmegi pidalary ýüze çykarmak, zerur bolan goraga we hyzmatlara elýeterliligi üpjün etmek we transmilli jenaýatçylyk toparlaryny jogapkärçilige çekmek ugrunda möhüm ähmiýete eýedir" - diýip, Merkezi Aziýada BMG-niň Neşe serişdeleri we jenaýatçylyk baradaky müdirliginiň (UNODC) sebitleýin maksatnamalaryň halkara utgaşdyryjysy jenap Kun Markwering aýtdy. UNODC 2018-nji ýylda adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça Türkmenistanyň kanunçylygynyň hukuk taýdan seljermesini geçirdi. Bu derňewiň teklipleri 26-27-nji maý aralygynda Türkmenistanda geçirilen “Adam söwdasyna garşy göreşmek boýunça milli syýasaty pugtalandyrmak” atly ikinji okuw maslahatynda ara alnyp maslahatlaşyldy. Bu okuw maslahatynda Türkmenistanyň hökümetine we jemgyýetçilik guramalaryna wekilçilik edýän 21 hünärmen gatnaşdy, olar ÝB we GDA ýurtlarynda adam söwdasyna garşy göreşmek babatynda kanunçylyk reformalarynda soňky üýtgetmeler bilen tanyşdylar. UNODC tarapyndan işlenip düzülen hukuk taýdan seljerme bilen birlikde, türkmen kanunçylygyny kämilleşdirmek üçin halkara we milli hünärmenleriň taýýarlan teklipleri, şeýle hem bu teklipleri degişli kanunlara we kararlara uýgunlaşdyrmak we ornaşdyrmak mümkinçiligi ara alnyp maslahatlaşyldy. Milli we halkara hünärmenler pidalary ýüze çykarmak we olara goldaw bermek, şeýle hem Türkmenistanda ulanylyp bilinjek, pidalara gönükdirilen çemeleşmelere aýratyn üns berýän milli salgylanma mehanizmlerini ýola goýar ýaly maliýe çeşmelerini ýüze çykarmak üçin syýasaty we proseduralary işläp düzmek boýunça iň oňat tejribeleri bilen paýlaşdylar. Gatnaşyjylar Özbegistanyň adam söwdasyna garşy kanunçylyk reformasynyň tejribesi bilen, ýagny, Milli salgylanma mehanizmleri üçin standart iş proseduralary; Milli salgylanma mehanizmlerini maliýeleşdirmek üçin çeşmeler we adam söwdasyna garşy göreşmek üçin döwlet edaralary bilen raýat pudagynyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň iň oňat tejribeleri; şeýle hem Gazagystanyň adam söwdasynyň öňüni almak üçin döwlet edaralarynyň we jemgyýetçilik guramalarynyň arasyndaky hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak üçin tejribeleri bilen tanyşdylar. "Adam söwdasyna garşy göreşmek - aýal-gyzlara garşy zorlugyň ähli görnüşlerini ýok etmegi, guramaçylykly jenaýata garşy göreşmegi we mejbury zähmeti ýok etmegi, çagalara zulum etmegi, olardan peýdalanmagy we olara garşy zorluk ulanmagy ýok etmegi talap edýän Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek prosesini tizleşdirýändigini düşünmek möhümdir. Bu global derejedäki jenaýata garşy göreşmek, hiç bir adamyny ünsden düşürmän, has gowy geljegi gurmakdyr" - diýip, Kun Markwering sözüni jemledi.