Birleşen Milletler Guramasy Türkmenistanda

Durnukly Ösüş Maksatlary global derejede garyplygy ýok edip, ýer ýüzüniň daşky gurşawyny gorap we ähli ýerde adamlaryň parahatçylykda we abadançylykda ýaşamagyny üpjün etmek üçin işleri geçirmäge çagyrýar. Bu bolsa BMG-nyň Türkmenistandaky maksatlary bolup durýar.

Mynasyp işleri üpjün etmek ykdysady ösüş

Senagatlaşdyrma, Innowasiýalar we Infrastruktura

Jogapkär çilikli sarp edişlik we Önümçilik

Gury ýer ekologik Ulgamyny gorap saklamak

Parahatçylyk, Adalatlylyk we Netijeli Edaralar

Has köp öwrenme

Press reliz

26 noýabr 2025

BMG-niň Türkmenistandaky Ýurt boýunça topary, geljekde boljak wakalaryň üstünde oylanmalary güýçlendirmek maksady bilen geljekki howplary seljerýän ýurt derejesindäki barlagyny tamamlady

Bu başlangyç BMG-niň Hemişelik utgaşdyryjysynyň edarasy tarapyndan BMG 2.0 boýunça zerur başarnyklara maýa goýum hökmünde amala aşyryldy, edaranyň ykdysatçysy Wladimir Waletka okuwy öňki BMG-niň Daşky gurşaw boýunça maksatnamasynyň (ÝUNEP) hünärmeni we häzirki wagtda BMG-niň energetika ulgamynda boljak wakalaryň üstünde oýlanma boýunça maslahatçysy Endrýu Morton bilen bilelikde geçirdi.BMG-niň Geljegiň barlaghanasy (2023) geljekde boljak wakalaryň üstünde oýlanmany "näbellilik şertlerinde uzak möhletli we öňünden görme usulynda ulgamlaýyn pikirlenmek we hereket etmek üçin çemeleşme" hökmünde kesgitleýär. Bu çemeleşmä esaslanyp, BMG-niň Ýurt boýunça topary Durnukly Ösüş ugrunda hyzmatdaşlygyň çarçuwaly Maksatnamasyny we bilelikdäki iş meýilnamalaryny maglumat bilen üpjün etmek üçin, hemişelik görnüşde geljekki mümkinçilikleri we töwekgelçilikleri seljerýän ugurdaş gözden geçiriliş (horizon scanning) hem-de çalt oýlanma (rapid foresight) prosesini ýola goýdy. Bir gezeklik tejribeden ulgamlaýyn oýlanma geçişSoňky 18 aýyň dowamynda BMG-niň Türkmenistandaky Ýurt boýunça topary 2026–2030-njy ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň çarçuwaly Maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň ýoly boýunça 2024-nji ýylyň aprelinde geçiren göçme ýygnagynda başlanan bir gezeklik geljekde boljak wakalaryň üstünde oýlanma tejribesinden, wagtal-wagtal gaýtalanýan, ulgamlaýyn seljeriş işine geçdi. Bu tejribe ýurt seljermesi boýunça topary hem-de Baha bermek we Öwrenmek topary tarapyndan tassyklandy, UNCA funksiýasynyň derejesinde işlenip düzülen Çalt Oýlanma Guraly arkaly pilot görnüşinde synag edildi we geljekdäki ýygnaklara we BMG-niň Türkmenistandaky Ýurt boýunça toparynyň duşuşyklaryna yzygiderli goşmak üçin resmi taýdan tassyklanyldy. Agzalan gural üýtgeşmeleriň alamatlaryny ýüze çykarmaga, iň ejiz toparlara we Durnukly ösüş maksatlaryna (DÖM) täsirini seljermäge, şeýle-de “Eger-de … onda …” görnüşinde hyzmatdaşlygyň çarçuwaly Maksatnamasynyň netijelerine gönükdirilen anyk çäreleri kesgitlemäge mümkinçilik berýär.Netijeler: duýduryş signaly we mümkinçilik penjiresiOkuw esasynda geçirilýän öňdengörüjilik seljermesi Türkmenistanyň energetika çykdajylaryna bagly ösüş ugrunyň hakyky ýagdaýlaryna esaslandy. Morton tarapyndan alnyp barlan, uglewodorod eksporty we girdejileri boýunça soňky tapgyrdaky energetika barlagy BMG-niň Ýurt boýunça toparynyň geljekki deňagramlylygyny ara alyp maslahatlaşmagyna gönüden-göni goşant goşdy.Endrýu Morton deslapky netijeler barada pikirini bildirip, şeýle diýdi: “2023–2050-nji ýyllar boýunça energiýa eksport girdejilerine aşa baglylyk we ‘nebit döwleti sindromy’ sebäpli howatyrlandyryjy ugurlaryň ýüze çykmagyna garamazdan, boljak wakalaryň üstünde oýlanma Türkmenistanda ykdysady täzeleşme üçin iki möhüm ýol açýar — ýagny ýangyç eksportuna esaslanmak bilen has täsirli döwlet çykdajylaryny ýola goýmak ýa-da ykdysadyýeti ösdürmegiň täze ugurlary boýunça diversifikasiýa geçmek we harajatlaryň netijeliligini ýokarlandyrmak. Iň möhüm zat — bu ýörelgeleriň ikisi hem iri syýasat üýtgeşmelerini, aýratyn hem oba ýerlerinde ýaşaýan ilat we ýaşlar üçin anyk we maksatly strategiýalary talap edýär”.Oýlanma häzirki ösüş ugrunyň dowam etdirilip bilinmejekdigini, ýöne ýokarda agzalan ugurlar boýunça syýasy çözgütleriň geljekde täze mümkinçilikler döredip biljekdigini görkezýär.Geljekde boljak wakalaryň üstünde oýlanma – ýurt seljermesine täzeçe çemeleşmeBMG-niň Ýurt boýunça topary üçin üçin boljak wakalryň üstünde oýlanma nazary çemeleşme däl, eýsem, subutnamalara esaslanýan has netijeli çözgüt taýýarlamak we hiç kimiň yzda galmazlygyny üpjün etmek usulydyr.Hemişelik utgaşdyryjynyň ykdysadçysy Wladimir Waletka şeýle belleýär: «Boljak wakalaryň üstünde oýlanma usuly ulgamlaýyn pikirlenmäni ösdürýär, ileri tutulan Durnukly ösüş maksatlaryndaky geçiş ugurlarynyň arabaglanyşygyny aýdyňlaşdyrýar, iň gowşak toparlara we maliýe boşluklaryna ünsi jemleýär. Bu bolsa öňki seljermelere garanyňda has netijeli ýagdaý döredýär.»Täze çemeleşme energetika, durmuş taýdan gorag, iş orunlary, howanyň üýtgemegi, azyk howpsuzlygy, suw dolandyryşy, parahatçylyk we sanlylaşdyrma ýaly ugurlaryň biri-birine täsir edişini hem-de netijelerini göz öňünde tutup, ulgamlaýyn seljerme gurýar. Şeýle hem, ol ýaşlar, zenanlar, maýyplygy bolan adamlar, garrylar, oba hojalygy bilen meşgullanýan hojalyklar we gaýdyp gelen migrantlar ýaly toparlaryň iň uly töwekgelçiliklere duçar bolýandygyny anyk görkezýär. Indiki ädimlerÝurt seljermesiniň indiki tapgyrynyň tamamlanmagy bilen, BMG-niň Ýurt boýunça topary BMG-niň Ýurt seljermesi funksiýasynyň bir bölegi hökmünde Çalt Oýlanma Guralyny toparyň ýygnaklarynda we çärýeklik duşuşyklarynda bilelikdäki maksatnamalarda çözgütlere ýol görkezmek üçin ulanmagyny dowam eder. Geljekde boljak wakalaryň üstünde oýlanmanyň netijeleri — täze signallar, ugur beriji faktorlar, ýol kartalary we “Eger-de … onda …” görnüşindäki çäreler — täze Hyzmatdaşlygyň çarçuwaly Makasatnamasynyň durmuşa geçirilmegine, howplary dolandyrmaga we DÖM-i maliýeleşdirme dialoglaryna gönükdiriler. Şeýle hem Hemişelik utgaşdyryjynyň edarasy we BMG-niň Ýurt boýunça topary milli hyzmatdaşlar bilen bilelikde bu tejribäni jemgyýetçilik guramalary, akademik guramalar hem-de ösüş boýunça hyzmatdaşlar bilen paýlaşmak mümkinçiliklerini öwrenýär.BMG-niň Türkmenistandaky Ýurt boýunça topary boljak wakalaryň üstünde oýlanma çemeleşmesini ulgamlaýyn ornaşdyrmak bilen, BMG 2.0 maksadyna — maglumatlara daýanan, öňüni alyjy we toplumlaýyn dolandyryş ýörelgesine — laýyklykda işleýär. Bu usul ösüş üstünlikleriniň goralmagyna, ykdysadyýetiniň diwersifikasiýa edilmegine hem-de Türkmenistanda hiç kimi yzda galdyrman durnukly geljege ýol açmaga gönükdirilendir.

Giňişleýin maglumat

1 of 5

Press reliz

25 noýabr 2025

BMG türkmen ýaşlary üçin Ýaş hünärmenler Maksatnamasy boýunça maglumat duşuşygyny geçirdi

BMG-Meýletinçiler maksatnamasynyň wekili we howanyň üýtgemegi boýunça hünärmen hanym Rouz Lagrotte BMG-niň stažýory jenap Ýakub Wawrzinýak bilen bilelikde duşuşygy alyp bardy hem-de giňişleýin tanyşdyryş geçirdiler, soňra bolsa sorag bermek mümkinçiligi döredildi. Gatnaşyjylar şeýle hem Maksatnamanyň maksatlary we wezipeleri, saýlaw şertleri, arza tabşyrmagyň tertibi, ýazmaça synag we söhbetdeşlik, şeýle hem BMG-niň ulgamynda karýera mümkinçilikleri barada maglumat aldylar.Maksatnama ýaş hünärmenlere parahatçylyk, ösüş, adam hukuklary we ynsanperwer kömek ýaly ugurlarda BMG-niň ählumumy missiýasyna goşant goşmak üçin aýratyn mümkinçilik berýär. Üstünlikli dalaşgärler halkara raýat gullukçysy hökmünde BMG Sekretariatynyň düzümine kabul edilip, hünärmenlik ösüşine, hyzmat ýerleriniň arasynda göçme mümkinçiligine we dünýä derejesinde täsir edýän işler bilen meşgullanmaga mümkinçilik alýarlar. Çärä öňdebaryjy uniwersitetleriň talyplary, DÖM-iň ýaş ilçiler, şeýle hem aragatnaşyk we žurnalistika boýunça ýaş hünärmenler gatnaşdy, köpçülik üçin onlaýn hasaba alyş arkaly elýeterli boldy.2025-nji ýyl üçin Ýaş hünärmenler Maksatnamasy boýunça arza tabşyrmak 14-nji dekabra çenli (Nýu-Ýork wagty bilen sagat 23:59-a çenli) açykdyr. Dalaşgärler gatnaşygyň ähli talaplaryna laýyk gelmeli: gatnaşyjy ýurtlaryň raýaty, 32 ýaşy geçmedik, iň azyndan bakalawr derejesi bolmaly we iňlis ýa-da fransuz dilini bilmeli.Has giňişleýin maglumat üçin şu salgy boýunça serediň:
careers.un.org/ypp

Giňişleýin maglumat

1 of 5

Press reliz

24 noýabr 2025

Gyzgynlyk ýokarlanýar — howp artýar: Sebitleýin syýasat çäreleri

Has ýokary girdejili ýaşaýyş ýerleri adatça has salkyn we ýaşyl zolaklarda ýerleşýär, şonuň üçin iň yssy etraplar köplenç iň garyp ýerler bolýar — bu hem jemgyýetçilik deňsizligini artdyrýar. Mysal üçin, Indoneziýanyň Bandung şäherinde geçirilen bir barlag şäheriň iň gyzgyn we iň salkyn ýerleriniň arasynda 7°C çenli tapawudyň bardygyny görkezýär.Sebitiň geljekki ösüşi klimatyň üýtgemeginiň ösüşine berk bagly bolýar. Uglewodorod zyňyndylarynyň ýokary derejeli ähtimalynda howanyň aşa yssy bolmagy has ýygy, güýçli we giňden ýaýran ýagdaý halyna geçer — öň seýrek bolup geçýän hadysalar indi möwsümleýin ýa-da hatda bütin ýyl dowam edýän hadysalara öwrüler. Temperaturanyň ýokarlanmagy Ýeriň ekoulgamynyň beýleki böleklerine hem, aýratyn-da buzlyklara täsir edýär. Arktikanyň ýylamagy Merkezi we Günorta Aziýada howa ýagdaýyna, ýagynlara we buzlyklaryň hereketine täsir edip biler. Bu asyrda dünýäniň buzlyklary öz göwrümleriniň takmynan 5%-ini ýitirdi. 2060-njy ýyla çenli ýokary zyňyndy ssenariýasy boýunça Eýran Yslam Respublikasy, Mongoliýa, Mýanma, Türkiýe we Özbegistan buz massaasynyň 70%-den gowragyny ýitirmegi mümkin. Bu hadysalar deňiz derejesiniň ýokarlanmagyna hem itergi berýär, bu bolsa käbir Ýuwaş umman ýurtlary üçin töwekgelçilik howpuny döredýär.Bu kynçylyklary çözmek üçin ýurtlar şu hepde Aziýa we Ýuwaş ummany boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň Ykdysady we Durmuş Geňeşiniň mejlisinde ýygnanyp, ýylylyk howpuny irki duýduryş ulgamlaryna we ösüş meýilnamalaryna goşmak mümkinçiliklerini ara alyp maslahatlaşarlar. Esasy ileri tutulýan ugur — reaksiýa edýän dolandyryşdan uzak möhletleýin, ylmy esasly strategiýalara geçmekdir. Syýasat çäreleri ýerli, milli, sebitleýin we global derejede zerur. Bu ýyl — Buzlyklary gorap saklamak boýunça Halkara Ýyly bolup, bilelikdäki işleri güýçlendirmek üçin möhüm mümkinçilik döredýär.Ýerli derejede tebigata esaslanýan çözüwler — köçeleriň ugrunda agaç ekmek, şäher seýilgähleri döretmek, “ýaşyl” üçekler we batgalyk meýdanlary goramak — şäherlerde temperaturany peseltmäge ýardam edýär. Bu çäreler kölege döredýär, suwuň bugarmagyny ýokarlandyrýar we ýylylygy özünde jemläp, ýylylyk adasy effektini peseldýär. Ösümlikler we agaçlaryň kölegesi tomusky iň ýokary temperaturany 5°C çenli peseldip biler. Täsir etmegiň derejesi ösümlikleriň görnüşine we gürlügine bagly bolsa-da, Singapurda “ýaşyl üçekler” diwarlaryň ýüzüniň temperaturasy 17°C çenli, howa temperaturasy bolsa 5°C çenli peseldýändigi görkezilýär.Aziýa we Ýuwaş ummanyndaky ýurtlar ýylylyga taýýar, köp howply irki duýduryş ulgamlaryny gurmak arkaly ýylylyk bilen baglanyşykly keselleri, ölümleri we ýaşaýyş-durmuşdaky bökdençlikleri ep-esli azaldyp bilerler. Diňe 57 ýurtda ýylylyk bilen bagly duýduryş ulgamlaryny giňeltmek her ýyl takmynan 100,000 adamyň janyny halas edip biler.Ýurtlary goldamak maksady bilen, BMG-niň Aziýa we Ýuwaş ummany boýunça Ykdysady we Durmuş Geňeşiniň ýylylyga garşy aňsatlaşdyrylan we inklýuziw jemgyýetçilik gorag ulgamlaryny giňeltmegi — ýylylyga taýýar bolmagy üpjün edýän tehniki goldawlary, şeýle hem girdeji we girdeji däl goldawlary, esasan-da gür ilatly şäher ýerlerinde ýaşaýan garyp adamlar üçin artdyrmagy meýilleşdirýär.Mundan başga-da, tebigata esaslanýan çözüwleriň peýdasyny göz öňünde tutup, milli hökümetleriň, şäher häkimlikleriniň we ýerli jemgyýetçiliginiň arasynda hyzmatdaşlygy güýçlendirip, serhetaraşy ýaşyl we salkyn koridorlary döretmek mümkin. Bu giňişlikler howany salkynladyp, ýerüsti temperaturany peseldýär we çölleşmegiň, ýer degradasiýasynyň, gurakçylygyň hem-de gum we tozan ýelleriniň garşysyna goragly gatlak hökmünde hereket edýär.Galyberse-de, irki duýduryş ulgamlarynda ýylylyga taýýarlygy güýçlendirmek üçin kosmos tehnologiýalarynyň innowasion ulanylmagyny öňe sürmelidiris. Irki duýduryş ulgamlarynyň subut edilen peýdasyna garamazdan, olara elýeterlilik entek doly däl. Dünýäniň diňe 54% meteorologiýa gulluklary aşa ýokary temperaturalar barada duýduryş berýär, has az bölegi bolsa ýylylyk tolkunlary ýa-da ýylylyk stresi barada habar berýär. Mysal üçin, Nepalda geçirilen jemgyýetçilik soragynda howp astyndakylaryň dörtden üç bölegi hiç hili ýylylyk duýduryşyny almandygyny aýtdy.BMG-niň Aziýa we Ýuwaş ummany boýunça Ykdysady we Durmuş Geňeşi ýylylygyň täsirini karta düşürmek we şäherleriň ýylylyk adasy effektine uýgunlygyny seljermek üçin Ýeri synlaýyş maglumatlaryny we tehniki tejribäni paýlaşmak babatyndaky hyzmatdaşlygy giňeldip biler. Bu maglumatlar howpy has anyk çaklamaga, ölçemäge we wagtynda duýduryş bermäge mümkinçilik berýär.Aziýa–Ýuwaş umman sebiti biri-birine bagly betbagtçylyklary dolandyrmakda ep-esli tejribä eýedir. Ýöne güýçlenýän aşa tomus yssysy howpunyň artmagy ýagdaýy has hem gyssagly edýär. Her bir ýurt üýtgäp durýan betbagtçylyk howplarynyň derejesine laýyk gelýän herekete geçmeli we sebitleýin hyzmatdaşlygy tizleşdirmeli. BMG-niň Aziýa we Ýuwaş ummany boýunça Ykdysady we Durmuş Geňeşi ýurtlary bu tagallalarda goldamaga taýýar — biz has-da gyzgyn dünýä taýýar bolýarys.Awtor: Armida Salsiah Alisjahbana, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretarynyň orunbasary we Aziýa we Ýuwaş ummany boýunça Ykdysady we Durmuş Geňeşiniň ýerine ýetiriji sekretary

Giňişleýin maglumat

1 of 5

Press reliz

19 noýabr 2025

Hazar deňzini goramakda öňegidişlik: täze ekologiki düzgünler güýje girizilýär

Ženewa, 2025-nji ýylyň 18-nji noýabry – BMG-niň Daşky gurşaw maksatnamasy (ÝUNEP) tarapyndan geçirilýän Hazar deňziniň deňiz gurşawyny goramak boýunça Tähran konwensiýasy diýlip atlandyrylýan Çarçuwaly Konwensiýanyň çäginde şu gün güýje girýän täze protokola laýyklykda Hazar deňziniň töwereginde meýilleşdirilýän täze esasy infrastruktura serhetara daşky gurşaw standartlaryna laýyk gelmek üçin kanuny taýdan talap ediler.Islendik Hazarýaka döwletiň haýyşy boýunça Daşky gurşawa täsiri bahalandyrmak boýunça protokol, başga bir döwletde esasy infrastruktura taslamalarynyň başlamazdan öň mümkin bolan täsirleriniň bahalandyrylmagyny talap eder. Gatnaşýan infrastruktura görnüşlerine ulag, nebit we gaz çykarmak, syýahatçylyk we şäher gurluşygy girýär. Mysal üçin, täze awtoýollar, esasy nebiti gaýtadan işleýän zawodlar we elektrik stansiýalary, turbageçirijiler, uly bentler we agyz suwundan başga suw serişdeleriniň esasy geçirijileri - bularyň hemmesi Protokolyň çägine girýär.Täsirleri ýetirip biljek döwlet tarapyndan resmi isleg bildirilen ýagdaýynda, daşky gurşawa täsir seljerme işi geçirilýär we onuň netijeleri jemgyýete hödürlener. Bahalandyrmalar milli derejede ýerine ýetiriler we Hazaryň deňiz gurşawyny — suw derejesiniň üýtgemelerini hem-de gury ýerden gidýän hapalanmalary — öz içine alar. Ondan soň, täze infrastruktura taslamasynyň dowam etdirilmegi üçin täsir edýän döwletiň degişli rugsady talap ediler.Hazar sebiti Ýewropa bilen Aziýanyň arasyndaky möhüm söwda ugrudyr we bu sebitiň infrastruktura ösüşi güýçli depgin bilen artýar. Meselem, 2014–2024 ýyllar aralygynda ÝB-nyň Hytaýdan importy iki esse artdy, eksport bolsa 47% ýokarlanmak bilen, serhetara ekologiki howpsuzlygyň möhümdigini görkezýär.“Bu gün Hazar deňzini goramakda möhüm ädim boldy” diýip, ÝUNEP-iň Ýewropa sebitiniň direktory Arnold Kreilhuber aýtdy. “Bu Protokol arkaly kenarýaka ýurtlar ykdysady ösüş bilen daşky gurşawy goramagyň deňagramly bolmalydygyny aýdyň görkezýärler — şu maksada ýetmekde döwletleriň arasyndaky hyzmatdaşlyk iň möhüm ugry bolup durýar.”Eger kenarýaka döwlet tarapyndan bilelikdäki bahalandyrma tertibi işjeňleşdirilse, Tähran Konwensiýasynyň sekretariatynyň roly maglumat alyşygyny üpjün etmekde, hasabat taýýarlamakda we hyzmatdaşlygy hem-de tehniki goldawy ösdürmekde bolar.Hazarýaka sebiti ykdysady taýdan çalt ösýän mahaly, Protokol sebiti täsirleriň bahalandyrylmagy boýunça halkara tejribesine laýyk getirýär we mümkin bolan serhetüsti töwekgelçilikleriň karar kabul etmek prosesinde irki döwürde anyklanylmagyny we çözülmegini üpjün edýär.Daşky gurşawa täsirleriň serhetüsti kontekstde bahalandyrylmagy baradaky Protokol Hazar deňziniň deňiz gurşawyny goramak boýunça Çarçuwaly Konwensiýanyň çäklerinde Hazary goramak üçin döredilen dördünji protokoldyr. 2011-nji ýylda kenarýaka döwletler nebitiň hapalanmagy bilen baglanyşykly wakalara garşy göreşde sebitleýin taýýarlyk, jogap bermek we hyzmatdaşlyk baradaky Protokoly (Aktaw Protokoly) kabul etdiler. 2012-nji ýylda Hazar deňziniň gury ýer çeşmelerinden we işlerinden hapalanmagy goramak baradaky Protokol (Moskwa Protokoly) kabul edildi. Biodürlüligi gorap saklamak baradaky Protokol (Aşgabat Protokoly) kenarýaka döwletler tarapyndan 2014-nji ýylda kabul edildi. Häzirki wagtda bäşinji protokol boýunça gözegçilik, bahalandyrma we maglumat alyşygyna degişli duşuşyklar geçirilýär.REDAKTORLAR ÜÇIN BELLIKLERTähran Konwensiýasy baradaHazar deňziniň deňiz gurşawyny goramak boýunça Çarçuwaly Konwensiýanyň Sekretariaty, şeýle hem Tähran Konwensiýasy diýlip atlandyrylýar, ÝUNEP tarapyndan wagtlaýynça üpjün edilýär. Konwensiýa Hazar deňzini we onuň deňiz gurşawyny goramagy, şeýle hem umumy talaplary we institutsional mehanizmleri kesgitlemek arkaly onuň durnukly ösüşini üpjün etmegi maksat edinýän dolandyryş çarçuwasydyr. Oňa bäş Hazarýaka döwleti - Azerbaýjan Respublikasy, Eýran Yslam Respublikasy, Gazagystan Respublikasy, Russiýa Federasiýasy we Türkmenistan gol çekdi.BMG-niň Daşky gurşaw maksatnamasy baradaBMG-niň Daşky gurşaw maksatnamasy daşky gurşaw boýunça öňdebaryjy guramadyr. Ol geljekki nesilleriň ýaşaýyş hiline zyýan ýetirmezden, milletleri we halklary öz ýaşaýyş hilini ýokarlandyrmaga ylhamlandyrmak, maglumat bermek we mümkinçilik döretmek arkaly daşky gurşawa ideg etmekde liderlik edýär we hyzmatdaşlygy höweslendirýär.Has giňişleýin maglumat we söhbetdeşlikleri guramak üçin:Alehandro Laguna, ÝUNEP-iň Ýewropa boýunça aragatnaşyk bölüminiň başlygy

Giňişleýin maglumat

1 of 5

Press reliz

14 noýabr 2025

BMG we Türkmenistanyň hökümeti durnukly ösüş üçin bilelikdäki maksatnamalary goldaýar

Maslahata Türkmenistanyň maliýe we ykdysadyýet ministri Mämmetguly Astanagulyýew ýolbaşçylyk etdi, oňa ýokary derejeli döwlet wekilleri we BMG-niň ýurt boýunça topary gatnaşdy. Açylyş çykyşynda BMG-niň Türkmenistandaky hemişelik utgaşdyryjysy Dmitriý Şlapaçenko Hökümetiň BMG ulgamy bilen ýakyn hyzmatdaşlygyna minnetdarlyk bildirip, bu maksatnamalaryň 2026–2030-njy ýyllar üçin BMG–Türkmenistan Durnukly ösüş ugrundaky hyzmatdaşlygyň çarçuwaly Maksatnamasynyň möhüm serişdeleri bolup durýandygyny belledi.“Bilelikdäki maksatnamalar diňe bir taslama däl – olar döwlet edaralarynyň, BMG guramalarynyň, raýat jemgyýetiniň hem-de hususy pudagyň tagallalaryny birleşdirýän hyzmatdaşlyk mehanizmleridir. Olar milli DÖM görkeziji maksatlaryna ýetmäge, sebitdäki arabaglanyşygy güýçlendirmäge, adam mümkinçiliklerini ösdürmäge we howanyň üýtgemegi boýunça durnuklylygy ýokarlandyrmaga ýardam eder” diýip, Şlapaçenko aýtdy.Komissiýa häzirki wagtda işlenip taýýarlanylýan dört möhüm ugur boýunça bilelikdäki maksatnamalary gözden geçirdi:Ýaşlar, parahatçylyk we howpsuzlyk – durnukly parahatçylygy we ösüşi ilerletmek üçin ýetginjekleriň we ýaşlaryň mümkinçiliklerini giňeltmek.Sanly dolandyryş – döwlet dolandyryşynyň açyklygyny we netijeliligini ýokarlandyrmak üçin döwrebap tehnologiýalary ornaşdyrmak.Ýaşyl energetika geçişini goldamak – gaýtadan dikeldilýän energiýa çözgütlerini we durnukly energiýa tejribelerini öňe sürmek.Metan zyňyndylaryny azaltmak – Taraplaryň 28-nji maslahatynda kabul edilen Global Metan başlangyjy boýunça Türkmenistanyň borçnamalaryny goldamak. Bu maksatnamalar Türkmenistanyň milli ösüş ileri tutmalaryny we halkara borçnamalaryny, ähli pudaklarda durnukly ösüş ýörelgelerini birleşdirýär. BMG we Hökümet maksatnamalaryň taslamalaryny 2025-nji ýylyň ahyryna çenli tamamlamak hem-de 2026-njy ýylda ýerine ýetirilişine başlamak boýunça işleri dowam etdirmek barada ylalaşdy. Milli bilelikdäki maliýeleşdirme halkara hyzmatdaşlar tarapyndan goşmaça serişdeleri çekmekde möhüm ähmiýete eýe bolar.Duşuşyk bu başlangyçlara taýýarlyk görmegi çaltlandyrmak boýunça umumy borçnama bilen tamamlandy, bu bolsa Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek we deňze çykalgasy bolmadyk ösýän ýurtlar boýunça 2024–2034-nji ýyllar üçin Awaza hereket meýilmanasyny durmuşa geçirmek üçin amaly gurallar bolup hyzmat eder.BMG bu başlangyçlary öňe sürmekde Türkmenistanyň ygtybarly hyzmatdaşy bolmagynda galýar. Bilelikde biz ýurt we sebit üçin möhüm netijeleri gazanyp bileris.

Giňişleýin maglumat

1 of 5

Waka

23 dekabr 2025

Aýsoltan Annamämmedowa: Sanly tehnologiýalardaky Türkmenistanyň ýaş zehini

Tehnologiýa we innowasiýalara hemişe höwesli bolan Oguz Han adyndaky Inženerçilik we Tehnologiýa Uniwersitetiniň dördünji ýyl talyby Aýsoltan Annamämmedowa ýakynda Türkiýäniň Stambul şäherinde geçirilen "Gelejekki başarnyklar sprinti" halkara bilim başlangyjyna gatnaşmak bilen geljege batyrgaý ädim ätdi. Bu intensiw maksatnama zehinli ýaşlaryň arasynda sanly başarnyklary, innowasion pikirlenişi we hünär başarnyklaryny ösdürmäge gönükdirilendir.MEXT Tehnologiýa Merkezi tarapyndan Stambuldaky BMGÖM Sebit Merkezi (UNDP IRH), BMGÖM Türkiýe we Türkiýäniň "Hepsiburada" tehnologiýa kompaniýasy bilen hyzmatdaşlykda guralan bu başlangyç 2025-nji ýylyň 20-22-nji noýabry aralygynda dünýäniň dürli künjeginden ýaş hünärmenleri emeli intellektiň, sanly ykdysadyýetiň we global zähmet bazarynyň meýillerini öwrenmek üçin bir ýere jemledi.Aýsoltan BMGÖM IRH tarapyndan hödürlenýän alty hepdelik onlaýn okuwlary tamamlandan soň, şahsy maksatnama gatnaşmak hukugyny gazandy. Bu taýýarlyk sapaklarynda halkara bilermenler gatnaşyjylary awtomatlaşdyrma, emeli intellekt, durnuklylyk, üpjünçilik zynjyrlary we global tehnologiýa meýilleri ýaly mowzuklar bilen tanyşdyrdylar. Kurslar onuň hyzmatdaşlygyny we meseleleri çözmek başarnyklaryny güýçlendirdi we sanly innowasiýalarda täze mümkinçilikleri öwrenmäge ylham berdi."Geljekki başarnyklar sprinti meniň üçin täze mümkinçilikler dünýäsini açdy" diýip, Aýsoltan aýtdy. "Bu maňa öňe gitmäge, öwrenmäge we geljegimi kemala getirmäge ynam berdi."Stambulda üç günlük kursda Aýsoltan öňdebaryjy tehnologiýalar bilen işlemekde özboluşly tejribe toplady. Maksatnamanyň esasy pursatlary Senagat 4.0 tehnologiýalaryny görkezýän Sanly Fabrika gezelenji, ÝB ETS we CBAM barada leksiýalar we tehnologik çözgütleri Durnukly Ösüş Maksatlary (DÖM) bilen baglanyşdyrýan ussatlyk sapaklary boldy. Dersler diňe bir onuň tehniki bilimlerini çuňlaşdyrman, eýsem onuň döredijiligini, tankydy pikirlenişini we toparlaýyn iş başarnyklaryny ösdürdi - bularyň hemmesi çalt üýtgeýän sanly dünýäde zerurdyr.Geljekki Iş Akademiýasy bilen Tehniki başarnyklary ösdürmekAýsoltanyň Geljekki başarnyklar sprintine gatnaşmagy BMGÖM-niň Stambuldaky Sebit Merkezi tarapyndan amala aşyrylýan giň sebitleýin Geljekki Iş Akademiýasy taslamasynyň bir bölegidir. Bu başlangyç Ýewropada we Merkezi Aziýada ýaşlary ýaşyl we sanly geçişe üstünlikli gatnaşmak üçin zerur bolan başarnyklar bilen üpjün etmäge gönükdirilendir. Sprint Akademiýanyň intensiw ýüzbe-ýüz moduly bolup hyzmat edýär we emeli intellekt, senagat 4.0 tehnologiýalary, durnukly ösüş we geljekki başarnyklar bilen tejribe hödürleýär.Aýsoltan alty hepdelik onlaýn kurslary tamamlap we Stambulda ýüzbe-ýüz Geljekki başarnyklar Sprint bilim başlangyjyna gatnaşyp, bu sebitleýin ekoulgam çemeleşmesiniň bir bölegine öwrüldi we amaly we geljege laýyk başarnyklary gazandy. Bu maksatnama onuň yzygiderli üýtgeýän zähmet bazarynda ösmegini güýçlendirdi we has uly taslamalary amala aşyrmaga ylham berdi.Türkiýeden, Özbegistandan, Täjigistandan, Gazagystandan we Gyrgyzystandan gelen kärdeşleri bilen aragatnaşyk saklamak onuň hünär dünýägaraýşyny giňeltdi. Dürli ýurtlardan gelen ýaş hünärmenler bilen pikir alyşmak we hyzmatdaşlyk etmek onuň tejribesini baýlaşdyrdy."Geljekki başarnyklar Sprinti maňa öwrenmegi, synanyşmagy we mümkinçilikleri ulanmaga dowam etmäge ynam berdi" diýip, Aýsoltan paýlaşýar. "Her täze başarnyk innowasiýalara ýol açýar we meniň hünär ýolumy kemala getirýär." Geljekki başarnyklar akademiýasy bilen öwrenmek we ösdürmekAýsoltan Stambulda gatnaşmakdan başga-da, BMGÖM-niň Geljekki başarnyklar akademiýasy arkaly başarnyklaryny ösdürmegini dowam etdirýär. 2025-nji ýylyň awgust aýynda Ýaponiýanyň hökümeti tarapyndan maliýeleşdirilýän we BMGÖMtarapyndan Türkmenistanyň Zähmet we ilatyň durmuş taýdan goramak ministrligi bilen hyzmatdaşlykda amala aşyrylýan "Merkezi Aziýada zorlukly ekstremizmiň öňüni almak üçin durnukly jemgyýetleri ösdürmek" sebitleýin taslamasynyň Türkmenistanyň ýurt bölegi hökmünde başlanan bu dinamiki başlangyç, ýurduň ähli ýerlerinden ýaşlara häzirki zaman zähmet bazary üçin isleg bildirilýän başarnyklara gönükdirilen Coursera platformasyndaky ýokary hilli onlaýn kurslara elýeterliligi üpjün edýär. Aýsoltan häzirki wagtda IBM AI Inženerçilik kursuny, şeýle hem sanly sowatlylyk, programmirleme we hünär ösüşi boýunça programmalary alýar. Bu giňişleýin bilim syýahaty arkaly Aýsoltan diňe bir sanly başarnyklaryny kämilleşdirmän we döredijilik pikirlenişini ösdürmän, eýsem toparlara ýolbaşçylyk edip we möhüm taslamalary durmuşa geçirip bilýän ýokary hünärli web işläp düzüjisi bolmaga taýýarlanýar. "Gelejekki başarnyklar akademiýasy" we "Gelejekki başarnyklar sprinti" tejribesiniň bir bölegi hökmünde ol biolukmançylyk elektronikasyna ünsi jemläp, kiber-fiziki ulgamlary öwrenýär we çalt üýtgeýän sanly giňişlikde uly möçberli taslamalary durmuşa geçirmek we karýera ösüşi boýunça uzak möhletli maksadyny goldaýan IBM AI Inženerçilik kursuny alýar.Ilkinji "Gelejekki başarnyklar akademiýasy" maksatnamasy eýýäm öz netijeliligini subut etdi: 1000-den gowrak ýaşlar we zenan birinji topary tamamlady. Ikinji tapgyr Aýsoltan ýaly ýaş gatnaşyjylary goldamagy dowam etdirýär, olaryň işe ýerleşmek ukybyny, durnuklylygyny we jemgyýete işjeň gatnaşmagyny artdyrýar. Aýsoltanyň maksatlaryna ygrarlylygy diňe bir şahsy maksatlaryny däl, eýsem, Türkmenistanyň ýaşlarynyň tehnologik innowasiýalary ösdürmek we jemgyýetçilik ösüşine goşant goşmak mümkinçiliklerini hem görkezýär."Öwrenýän her täze başarnygym maňa täze zatlary synap görmek üçin has köp ynam berýär. Men kynçylyklary kabul etmäge, pikirleri öwrenmäge we bilimlerimi hakyky üýtgeşmeleri döretmek üçin ulanmaga taýýar."Aýsoltanyň ýoly ýaşlar tarapyndan ýolbaşçylyk edilýän innowasiýa başlangyçlarynyň özgerdiji güýjüni görkezýär. BMGÖM "Gelejekki başarnyklar Sprinti" we "Gelejekki başarnyklar akademiýasy" ýaly maksatnamalar arkaly dünýäniň dürli künjegindäki ýaşlara sanly deňsizligi aradan aýyrmaga, isleg bildirilýän başarnyklary ele almaga we durnukly we inkluziw ösüşe goşant goşmaga kömek edýär. Onuň hekaýasy şu günki ýaşlara maýa goýmagyň geljegiň çylşyrymly kynçylyklaryna çözgüt tapmaga ukyply liderleri, innowatorlary we hünärmenleri döretjekdigini görkezýär.

Giňişleýin maglumat

1 of 5

Waka

03 dekabr 2025

Durmuş päsgelçilikleri aýyrmak: BMG Türkmenistanda inklýuziýany öňe sürýär we stigmany ýok etmek üçin hyzmatdaşlygy güýçlendirýär

Aşgabadyň dürli künjeklerinde diňe bir maslahat zallarynda däl, eýsem adamlaryň köpdürlüligini bellemek üçin ýygnanýan seýilgählerde, sport meýdançalarynda we döredijilik sahnalarda hem has inkluziw geljegiň alamatlary peýda bolýar.Geçen üç ýyla garanda bu ýylda admalaryň gatnaşmagy has täsirli boldy. Çäreler Birleşen Milletler Guramasynyň 80 ýyllygyna bagyşlanan BMG-niň konsertinde maýyplygy bolan iki aýdymçynyň gatnaşmagy bilen başlanyp, syýasy maslahatlaşmalary bilen dowam etdi we maýyplygy bolan adamlara bagyşlanan Inklýuziw festiwalynda köpdürlüligiň dabaralanmasy bilen tamamlandy.“Inkluziwlik diňe bir ýörelge däl - bu jemgyýetleri özgerdýän tejribe. Syýasaty we jemgyýeti birleşdirmek bilen, biz her bir adamyň, ukybyna garamazdan, doly we deň derejede gatnaşyp biljek Türkmenistany gurýarys” diýip, BMG-niň Turkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysy Dmitriý Şlapaçenko aýtdy.Birleşen Milletler Guramasynyň maýyplygy bolan adamlaryň guramalary bilen hyzmatdaşlygynda gurnalan festiwal merkezi Aşgabat seýilgähinde maşgalalary, çagalary, türgenleri, sungat işgärlerini we meýletinçileri birleşdirip, hereket we gülki bilen doldy. Her ýyl geçirilýän “Biz dürli – emma deň” atly inklýuziw festiwal seýilgähi ýene-de bir gezek güýç-kuwwat berýän janly giňişlige öwürdi — bu ýere her bir adam, ukybyna garamazdan, gatnaşyp, döredip, bäsleşip we aragatnaşyk saklap bildi. Myhmanlar bir işjeňlik zolagyndan başga birine geçdiler: kölegeli agaçlaryň aşagynda geçirilýän küşt oýny, şatlykly sesler bilen gurşalan inklýuziw tennis meýdançasy, görüş maýyplygy bolan ýaş suratkeşler tarapyndan şekillendirilen reňkli el işleri we çagalaryň gaýtadan işlenen materiallardan oýunly eserlerini döredýän eko-zonasy. Aýdym-saz, tans we el işleri bilen döredilen sungatyň aýdyň görnüşleri howany hyjuw we şatlyk bilen doldurdy. BMG-niň Hemişelik utgaşdyryjysynyň edarasy tarapyndan ýolbaşçylyk edilen festiwal BMG-niň edaralaryny (Adam hukuklary boýunça Ýokary komissarynyň edarasy, ÝUNFPA, ÝUNISEF, BSGG we HMG), maýyplygy bolan adamlaryň guramalaryny, raýat jemgyýetini, sport federasiýasyny, hökümet wekillerini we diplomatik jemgyýeti bir ýere jemledi, bu festiwala gatnaşanlaryň hemmesine inklýuziwligiň abstrakt düşünje däldigini, onuň ýaşalýandygyny, başdan geçirilýändigini, paýlaşylýandygyny we baýram edilýändigini ýatlatdy. Daşary işler ministriniň orunbasary ikinji ýyl yzly-yzyna festiwaly BMG-niň Hemişelik utgaşdyryjysy bilen bilelikde açdy. Bu has köp sanly gatnaşan beýleki ministrliklere güýçli yşarat berdi. Diplomatik korpus hem şeýledi, 15 töweregi ilçileriň hut özleri gatnaşdylar.“Jemgyýetimiz üçin bu festiwala gatnaşmagymyz görülmek we eşidilmek diýmekdir. Bu biziň işjeňlimizi, döredijilikligimizi we başarnyklygymyzy görkezmek üçin mümkinçilikdir. Inklýuziwlik gatnaşmak bilen baglanyşyklydyr we şu gün biz muny doly duýýarys” diýip, Kerler we körler jemgyýetiniň wekili Leýla Ataýewa aýtdy.Birnäçe gün mundan ozal bolsa, milli syýasatçylaryň, BMG-niň agentlikleriniň, raýat jemgyýeti guramalarynyň, şol sanda maýyplygy bolan adamlaryň guramalarynyň wekilleriniň bir stoluň başynda ýygnanan inklýuziwlik ruhy başgaça görnüşe eýe boldy. “Hyzmatdaşlyk arkaly inklýuziwlik” atly tegelek stolda Türkmenistanyň maýyplygy bolan adamlaryň deň hukuklaryny we mümkinçiliklerini üpjün etmek üçin milli çarçuwasyny nädip güýçlendirip boljakdygy dogrusynda maslahat edildi. Gatnaşyjylar inklýuziw bilimi giňeltmekden we elýeterli hyzmatlary gowulandyrmakdan başlap, durmuş päsgelçilikleri aýyrmakdan we jemgyýetçilik durmuşyna gatnaşmagy höweslendirmekden başlap açyk pikir alyşdylar we tejribelerini paýlaşdylar. Hökümet wekilleri ösüş we geljekki maksatlar barada gürrüň berişi ýaly, raýat jemgyýeti toparlary hem öz durmuş tejribesine, gazanylan üstünliklerine we gündelik goldawa esaslanýan seslerini goşdular. Olar bilelikde halkara borçnamalaryny, şol sanda Ählumumy döwürleýin syny we Maýyplygy bolan adamlaryň hukuklary baradaky Konwensiýany, Konwensiýa laýyklykda milli kanunçylyk binýadyny güýçlendirmek boýunça teklipleri ýakyndan ara alyp maslahatlaşdylar, wadalardan herekete geçmek üçin amaly ädimleri kesgitlediler.Iki günüň dowamynda BMG-niň Adam Hukuklary boýunça Ýokary Komissarynyň edarasynyň bilermenleri maýyplygy bolan adamlaryň hukuklary boýunça Türkmenistanyň Milli strategiýasyny işläp düzmek üçin ileri tutulýan ugurlary kesgitlemek üçin tehniki maslahatlary geçirdiler. Seminarda "Bizsiz biz barada hiç zat ýok" ýörelgesi kabul edildi, maýyplygy bolan adamlaryň diňe bir maslahat berilmän, eýsem strategiýany kemala getirmekde işjeň gatnaşmagy üpjün edildi. BMG-niň konserti, seýilgähdäki joşgunly festiwal we tegelek stoluň başynda geçirilen oýlanyşykly gepleşikler bilelikde bir umumy hekaýany gürrüň berýär: syýasat we jemgyýet bilelikde öňe gidende, inkluziwlik has güýçli bolýar. Biri inkluziw gatnaşygyň şatlygyny we döredijiligini görkezýär; beýlekisi bolsa her bir jemgyýetde, mekdepde, iş ýerinde we jemgyýetçilik giňişliginde şeýle gatnaşygy mümkin edýän binýady döredýär.Bu depginde, Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistandaky edarasy maýyplygy bolan adamlaryň hukuklary boýunça Milli strategiýany işläp düzmek we tassyklamak üçin maýyplygy bolan adamlaryň hökümeti we guramalary bilen ýakyndan işleşmegini dowam etdirer.

Giňişleýin maglumat

1 of 5

Waka

21 noýabr 2025

Howanyň üýtgemegi boýunça liderleriň täze neslini ýetişdirmek: Gülşat we Selbi ýaşlary klimat hereketine ruhlandyrýar

Türkmenistandan iki ýaş zenan – Gülşat Aýydowa we Selbi Matweliýewa – ekologiýa üpjünçiligi ugrunda öz ygrarlylygy we birek-birege goldaw bilen nähili hakyky täsir döredip bolýandygyny görkezýär. Olaryň tagallasy netijesinde, ýurdumyzda ýaşlaryň tebigaty goramak başlangyçlaryna we syýasat ara alyp maslahatlaşmalaryna gatnaşmagy artýar. Eko-lagerdan milli ýaşlar hereketineOlaryň ýolunyň başlangyjy ýönekeý, emma güýçli bir maksatdy: ýaşlar üçin daşky gurşaw barada öwrenip, herekete geçip biljek ýer döretmek. Bu pikir olaryň ilkinji taslamasynda — gatnaşyjylary durnuklylyk, biodürlülik we howanyň üýtgemegine uýgunlaşmak bilen tanyşdyrýan amaly bilim maksatnamasy bolan Eko Lagerde kemala geldi.Lageriň üstünlikli geçmegi olaryň işini ýurt boýunça giňeltmegine, sebitleýin howa bilim okuwlaryny gurnamaga we üýtgeşiklik etmäge höwesli ýaşlaryň barha artýan ulgamyny döretmäge ylhamlandyrdy. Bu başlangyçlar Türkmenistanda ýaşlaryň howanyň üýtgemegi ugrunda kuwwatlandyrylmagy boýunça uzak möhletli hereketiň düýbüni guýdy. Ýaşlaryň sesini birleşdirýän platforma döretmekBu işleri birleşdirmek üçin Gülşat we Selbi Climate Action Network Turkmenistan platformasyny esaslandyrdy — bu platforma ýaşlaryň, hünärmenleriň we guramalaryň arasynda howanyň üýtgemegi boýunça bilim, pikir alyşma we hyzmatdaşlygy ösdürýär. Olaryň sosial mediýadaky başlangyjy — @climate_action.tm — häzirki wagtda ýurduň ýaşlaryna niýetlenen öňdebaryjy howanyň üýtgemegi boýunça habarnamalarynyň biri bolup hyzmat edýär. Howanyň üýtgemegi boýunça global proseslerini Türkmenistana getirmekGülşat we Selbi BMG-niň Howanyň üýtgemegi boýunça çarçuwaly konwensiýasynyň resmi ýaşlar topary bolan YOUNGO-nyň agzalary hökmünde howanyň üýtgemegi boýunça Halkara Ýaşlar hereketini Türkmenistana getirmegi başardylar. Olar Türkmenistanda ýerli Howanyň üýtgemegi boýunça Ýaşlar maslahatlaryny geçirmek üçin arza berdiler, bu çäre BMG-niň ýaşlar boýunça resmi prosesiniň bir bölegi boldy.BMG-niň Türkmenistandaky edarasynyň, halkara hyzmatdaşlaryň we Durnukly ösüş maksatlarynyň ýaş ilçileriniň goldawy bilen olar 2022, 2023, 2024 we 2025-nji ýyllarda Howanyň üýtgemegi boýunça Ýaşlar maslahatyny üstünlikli geçirdiler. Bu çärelerde ýaşlar klimat gepleşikleri, liderlik we syýasat seljermesi boýunça başarnyklaryny ösdürdiler.2025-nji ýyldaky Ýaşlar maslahaty Taraplaryň 30-njy maslahaty (COP30) üçin Milli Ýaşlar Beýannamasynyň kabul edilmegi bilen tamamlandy — bu resminama ýaşlaryň durnukly we howanyň üýtgemegine çydamly ösüş üçin umumy garaýşyny we çözgütlerini görkezýär.“Ýaşlaryň, aýratyn-da ýaş zenanlaryň, howanyň üýtgemegi boýunça karar kabul etmekde we hereketde doly gatnaşmagy üçin olaryň ukybyny ösdürmek möhümdir” diýip, Gülşat aýdýar. “Hiç bir ösüş jemgyýetiň ähli gatlaklaryny gatnaşmazdan amala aşyp bilmez.” Gülşat: klimat we inklýuziýa boýunça global goldawçysy2022–2024-nji ýyllarda Gülşat Aýydowa BMG-niň DÖM 13 — "Howanyň üýtgemegine garşy göreş" boýunça ýaş ilçisi bolup hyzmat etdi. Ol bu rolda Türkmenistanyň adyndan Durnukly ösüş maksatlaryny öňe sürýän global ýaş liderleriň torunda çykyş etdi, ýaşlaryň syýasata gatnaşmagyny güýçlendirdi we ekologik meseleler boýunça döwlet derejesinde habardarlygy artdyrdy.Gülşat ÝUNICEF-iň Ýaşlar üçin howanyň üýtgemegi boýunça tomusky mekdebini hem alyp bardy — üç aýlyk okuw maksatnamasy çäginde 35 sany ýaşlar jemgyýetçilik taslamalary we teklipleri taýýarlady. Onuň halkara tejribesi ABŞ-nyň SUSI okuw maksatnamasyny, John Smith Trust talyp hakyny, ÝHHG-niň "Parahatçylyk üçin ýaş zenanlar" başlangyjyny we Merkezi Aziýa ýaş liderler akademiýasyny öz içine alýar.2025-nji ýylyň Ýaşlar maslaahatyndan soň Gülşady Türkmenistany Braziliýanyň Belém şäherinde 2025-nji ýylyň 6–8 noýabry aralygynda geçirjek BMG-niň 20-nji ýaşlar maslahatynda hem çykyş etmäge çagyryldy. Selbi: suw diplomatiýasy we sebit hyzmatdaşlygynyň goldawçysySelbi Matweliýewa bolsa ekologik parahatçylyk we suw hyzmatdaşlygy boýunça öňdebaryjy ýaş aktiwistleriň biridir. Ol abraýly halkara maksatnamalarda, şol sanda Açyk Dünýä Maksatnamasynda, ÝHHG-niň Zenanlaryň Parahatçylyk Liderligi Maksatnamasynda, ÝHHG-niň Parahatçylyk we Howpsuzlyk talyp hakynda, Wenada geçirilen Ýaşlar Çözgüt Günlerinde, Halkara Energiýa we Howa Forumynda Türkmenistanyň wekili hökmünde gatnaşdy. Selbi şeýle hem Aral deňzini halas etmek boýunça halkara gaznasynyň (IFAS) nesillerara gepleşiklerine gatnaşdy we sebit hyzmatdaşlygyny we bilim alyş-çalşygyny ösdürmek üçin suw boýunça bilermenleri ("suw weteranlary") Merkezi Aziýanyň dürli künjeklerinden gelen ýaş hünärmenler bilen baglanyşdyrdy.2024-nji ýylda Selbi we Gülşat Merkezi Aziýa we Owganystan üçin resmi taýdan YOUNGO tarapyndan tassyklanan Sebitleýin ýaşlar Maslahatyny bilelikde gurnadylar. Maslahatda sebitiň dürli künjeklerinden gelen ýaş wekilleri buzluklardan derýalara çenli suw meselesine uly üns bermek bilen, ekologiýa meselelerini ara alyp maslahatlaşmak üçin bir ýere jemlediler.“Suw ýaşaýyşdyr, jemgyýetimiziň ösüşiniň we durnuklylygynyň binýadydyr” diýip, Selbi belleýär. “Durnukly ulanylyşy üpjün etmek üçin ýaşlary suw meseleleri boýunça bilimlendirmeli.” Şu ýyl Selbi Montereý Halkara Barlaglar Institutyndaky Rus öwreniş başlangyjynyň maksatnamasy bolan Montereý tomusky simpoziumynyň guramaçy toparyna goşulmaga çagyryldy. Nýu-Ýorkuň Karnegi korporasiýasy tarapyndan maliýeleşdirilýän bu maksatnama ABŞ-dan we Ýewropadan öňdebaryjy talyplary we ýaş hünärmenleri birleşdirýär.Şol ýerde Selbi howa we suw syýasaty boýunça ýaş bilermenler bilen işledi, şeýle hem suw serişdelerini dolandyrmak, gidrodiplomatiýa we daşky gurşawy dolandyrmak boýunça halkara hünärmenleri bilen aragatnaşyk saklap, hünär başarnyklaryny güýçlendirdi.Geljek üçin umumy garaýyşGülşat we Selbi bilelikde umumy missiýany öňe sürýärler: Türkmenistanyň we Merkezi Aziýanyň howa geljegini kemala getirmekde ýaşlaryň roluny giňeltmek. Olaryň taslamalary — eko-lagerlerden we hakathonlardan halkara konferensiýalaryna çenli — herekete geçmäge taýýar ýaş liderleriň täze neslini ösdürdi.Olaryň hekaýasy garaýşyň, toparlaýyn işlemegiň we hyzmatdaşlygyň ýaşlary durnukly geljegi döretmäge nähili ylhamlandyryp biljekdigini görkezýär.

Giňişleýin maglumat

1 of 5

Waka

16 noýabr 2025

“Biz dürli – emma deň” inklýusiw festiwaly Aşgabatda dürlüligi we mümkinçilikleri dabaralandyrdy

Aşgabat, 2025-nji ýylyň 15-nji noýabry – Aşgabadyň Medeniýet we Dynç Alyş seýilgähinde her ýyl geçirilýän “Biz dürli – emma deň” atly Inkýuziw Festiwaly döredijiligi, tutanýerliligi we deňligi belleýän, dürli jemgyýetleri birleşdiren şatlykly, reňkli we joşgunly çäre boldy. BMG-niň Türkmenistandaky edarasy tarapyndan, Daşary işler ministrligi, raýat jemgyýeti guramalary we ýaş aktiwistler bilen hyzmatdaşlykda gurnalan festiwal ýetip gelýän Halkara maýyplar gününe bagyşlandy. Inkýuziwligiň FestiwalyÇäräniň açylyşynda BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysy Dmitriý Şlapaçenko çykyş edip, inkýuziwligiň möhümdigini nygtady:“Bu festiwal diňe bir dabaralandyrmak däl – bu deňlik, inklýuziwlik we hemmeler üçin mertebe ýaly umumy gymmatlyklarymyzyň güýçli beýanydyr. Maýyplygy bolan adamlar jemgyýetiň doly hukukly gatnaşyjylary bolup, innowasiýalary we ösüşi öňe sürmekde möhüm rol oýnaýarlar. Bilelikde, elýeterliligiň ikinji plan däl-de, her bir syýasatyň we her bir maksatnamanyň aýrylmaz bölegi bolan dünýäni döredip bileris."Ol şeýle hem şu ýylyň 11-nji noýabrynda geçirilen “Hyzmatdaşlyk arkaly inklýuziýa” atly tegelek stol duşuşygyny ýatlap, hökümet, BMG guramalary we raýat jemgyýetiniň maýyplygy bolan adamlar üçin kanun we syýasatlary kämilleşdirmek boýunça tagallalaryny birleşdirendigini aýtdy. Sport, döredijilik we jemgyýetçilik ruhyInklyuziw woleýbol we stol tennisi oýunlaryndan başlap, küşt we estafeta bäsleşiklerine çenli – festiwal dürli sport çärelerini özünde jemledi. Çagalar akwagrim, eko-el işleri we asfaltda surat çekmek ýaly çärelerden lezzet aldylar; sahnada bolsa aýdym we tans çykyşlary giň ruhubelentlik döretdi. Diwara dyrmaşmak we uýgunlaşdyrylan tennis sapaklary fiziki mümkinçiliklerine garamazdan hemmeler üçin açykdy. Festiwaldan SeslenmelerFestiwal köp gatnaşyjylar üçin ylham we baglanyşyk pursatyna öwrüldi. Reabilitasiýa merkeziniň ýaş aýdymçysy Azym Atagarryýew şeýle gürrüň berdi: "Haçan-de men bu sahnada aýdym aýdanymda, özümi buýsançly duýýaryn. Bu diňe saz däl - bu biziň her birimiziň zehinimiziň we arzuwlarymyzyň bardygyny görkezmek üçin mümkinçilik. Şeýle çäreler bize hormat we degişlilik duýgusyny berýär."Kerler we körler jemgyýetiniň wekili Leýla Ataýewa şeýle belledi: “Biziň üçin bu festiwala gatnaşmak – görünmek we eşidilmek diýmekdir. Bu biziň işjeň, döredijilikli we başarjaňdygymyzy görkezmek üçin mümkinçilikdir. Inkluziwlik gatnaşmakdyr we şu gün biz muny doly derejede başdan geçirýäris."Ýürekden çykan aýdymy ýerine ýetiren Maral Halmyradowa hem öz tejribesini paýlaşdy: “Aýdym meniň sesimdir. Bu ýerde çykyş etmek maňa ynam hem-de şatlyk berýär. Men adamlaryň maýyplygyň biziň kimdigimizi kesgitlemeýändigini – talantlarymyzyň we arzuwlarymyzyň kesgitleýändigini bilmegini isleýärin.” Inklýuziw geljege ygrarlylykInklyuziw Festiwal Türkmenistanyň Maýyplaryň Hukuklary baradaky Konwensiýa we Durnukly Ösüş boýunça 2030-njy ýyl Gün tertibine bolan ygrarlylygyny görkezýär, “Hiç kimi yza goýmazlyk” ýörelgesini güýçlendirýär. Bu çäre şeýle hem inklyuziw bilimi giňeltmek, maýyplygy bolan adamlar üçin elýeterli saglygy goraýyş we sosial hyzmatlary ösdürmek we jemgyýetçilik gatnaşygy höweslendirmek boýunça dowam edýän tagallalara esaslanýar. Festiwal joşgunly fleshmob we el çarpyşmalar bilen tamamlandy – bu inklýuziwligiň diňe bir maksat däl-de, ýaşaýşyň ýörelgesidigini ýatladýan güýçli pursat boldy.

Giňişleýin maglumat

1 of 5

Waka

04 noýabr 2025

Lebap welaýatyndaky owgan we ýerli jemgyýetlerden 119 zenanlar we gyzlar hünär mümkinçiliklerine eýe boldular

Lebap welaýatynyň owgan we ýerli jemgyýetlerinden bolan ýüz on dokuz zenan we gyz üç aýlyk tikinçilik hünär okuwyny üstünlikli tamamlady. Okuwlar Halkara migrasiýa guramanyň “Owganystan we Goňşy ýurtlar üçin toplumlaýyn hereket meýilnamasy” atly sebitleýin taslamasynyň çäginde, “Ynamly Durmuş” jemgyýetçilik guramasynyň goldawy bilen geçirildi. Gatnaşyjylar Seýdi nebiti gaýtadan işleýän zawodynyň 15-nji hünär-tehniki mekdebiniň tejribeli mugallymlarynyň ýolbaşçylygynda, Dänew etrabynyň 23-nji orta mekdebinde 30 adamlyk toparlarda bilim aldylar. Okuwlar nazary we amaly sapaklary öz içine aldy. Mugallymlaryň aýtmagyna görä, gatnaşyjylar ýokary höwes bilen okaýarlar we täze zatlary öwrenmäge uly isleg bildirýärler. Ähli gatnaşyjylar üstünlikli synag tabşyrdylar we özleriniň tikin önümlerini görkezmek arkaly okuwlaryny tamamladylar. Uçurymlaryň ählisine tikinçi hünärine degişli resmi şahadatnamalar gowşuryldy. Şeýle hem, olara Halkara migrasiýa guramasy tarapyndan satyn alnan hünär derejeli tikin maşynlary berildi, bu bolsa okuwlaryň dowamlylygyny üpjün edip, olaryň täze alan başarnyklaryny ulanmaga we durnukly girdeji çeşmesini döretmäge mümkinçilik berýär. “Bu okuw meniň özbaşdak hünär durmuşymyň hakyky başlangyjy boldy. Tikinçilik kursunyň kömegi bilen bilim aldym, şahadatnama we ýokary hilli tikin maşynyny sowgat aldym. Birnäçe dostlarym bilen öý şertlerinde öz kiçi işimizi açdyk, indi ol bize girdeji getirýär. Bu mümkinçilik üçin örän minnetdar!” diýip, okuwlary üstünlikli tamamlan Bahar Muhammetosmanowa aýtdy. Bu başlangyç, Türkmenistanda ýaşaýan owgan jemgyýetiniň zenanlaryna we gyzlaryna, şeýle hem ýerli jemgyýetleriň wekillerine isleg bildirilýän hünärler boýunça okuwlary üpjün etmek arkaly, durnukly girdeji çeşmelerini döretmek we ykdysady mümkinçiliklerini giňeltmek maksadyny göz öňünde tutýar. Bu topar, tikinçilik hünäri boýunça taýýarlanan we şahsy tikin maşynlary bilen üpjün edilen ikinji zenanlar toparydyr. Şonuň netijesinde, jemi uçurymlaryň sany 239-a ýetdi.Halkara migrasiýa guramasynyň sebitleýin taslamasy — “Owganystan we Goňşy ýurtlar üçin toplumlaýyn hereket meýilnamasy” — Türkmenistanda ýaşaýan owgan jemgyýetine, aýratyn hem zenanlara we gyzlara, olaryň uzak möhletleýin durnukly ösüşine we ýerli derejede sosial bitewüligine ýardam bermek maksadyna eýedir.Hünär okuwlaryndan başga-da, taslamanyň çäginde hereket edýän Mobil Resurs Merkezi şu güne çenli Ahal we Lebap welaýatlarynyň obalarynda ýaşaýan owgan we ýerli jemgyýetlerden bolan 6 müňden gowrak adama lukmançylyk we hukuk boýunça maslahat hyzmatlaryny berdi. Mundan başga-da, taslamanyň goldawy bilen Ahal welaýatynyň Parahatçylyk obasyndaky saglyk merkezi täzeden abatlandy we indi owgan hem-de ýerli ilata uzak möhletleýin, ýokary hilli saglyk hyzmatlaryny berýär.Habarlaşmak üçin Halkara migrasiýa guramasynyň Türkmenistandaky wekili:
Aýsoltan Muradowa, Taslama kömekçisi
Tel.: +99365 85 65 68
E-poçta: amuradova@iom.int

Giňişleýin maglumat

1 of 5

Hemmesini görmek

Press reliz

10 noýabr 2025

Maýyplygy bolan adamlar üçin hyzmatdaşlyk arkaly inklýuziýany üpjün etmek boýunça maslahat geçirildi

Maslahaty daşary işler ministriniň orunbasary Mähri Bäşimowa, BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysy Dmitriý Şlapçenko we UNICEF-niň Türkmenistandaky wekili Jalpa Ratna açdylar. Olar çykyşlarynda Türkmenistan tarapyndan 2023-nji ýyldaky Umumy döwürleýin synyň teklipleriniň, Maýyplygy bolan adamlaryň hukuklary baradaky Konwensiýanyň we 2030-njy ýyla çenli Durnukly ösüş boýunça Gün tertibiniň ýerine ýetirilmegine ygrarlydygyny tassyklaýyp, “hiç kimi yzda goýmazlyk” ýörelgesiniň ähmiýetini nygtadylar. “Bu günki gepleşik borçnamalary hakyky netijelere öwürmek ugrunda möhüm ädimdir. Türkmenistanyň hökümeti, BMG edaralary, maýyplygy bolan adamlary goldaýan guramalar we ösüş boýunça hyzmatdaşlar bilelikde – her bir adamyň mertebesi, mümkinçiligi we hukuklary üpjün edilýän inkýuziw jemgyýeti döredip biler” diýip, BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysy Dmitriý Şlapçenko belledi.Maslahata BMG-niň Maýyplygy bolan adamlaryň hukuklary boýunça komitetiniň agzasy Markus Şefer (onlaýn), Umumy döwürleýin syn boýunça sebitleýin geňeşçi Pawlo Byalyk, şeýle hem halkara inklýuziýa bilermenleri Dilmurad Ýusupow we Ýanina Arsenýewa gatnaşdylar. Tegelek stoluň möhüm pursady – ýörite Olimpiýa, Maýyplygy bolan adamlar üçin goldaw merkezi, Maýyplygy bolana adamlaryň merkezi sport kluby, Kerler we Körler jemgyýeti hem-de “Ýenme” ýaly milli jemgyýetçilik guramalarynyň işleriniň we tejribeleriniň tanyşdyrylyşydy. “Türkmenistanda, bu garaýyş inklýuziw bilimi giňeltmek, maýyplygy bolanl adamlara degişli saglygy goraýyş we sosial hyzmatlary güýçlendirmek, şeýle hem jemgyýetçilik gatnaşyklary we sport arkaly inklýuziwligi ösdürmek, biziň bilelikdäki tagallalarymyz arkaly durmuşa geçýär” diýip, ÝUNISEF-iň wekili Jalpa Ratna nygtady.Çärä gatnaşyjylara maýyplygy bolan adamlaryň hukuklaryna degişli, hökümet tarapyndan goldanylan Umumy döwürleýin synyň teklipleri barada maglumat berildi hem-de maýyplygy bolan adamlaryň inklýuziýasyny üpjün edýän milli strategiýany işläp düzmek boýunça indiki ädimler ara alnyp maslahatlaşyldy. “Dünýäniň köp ýurtlary konwensiýa goşuldy, ýöne bu diňe ilkinji ädimdir. Esasy zat – şol borçnamalary milli derejede kanunçylyk özgertmeleri, giň gerimli strategiýalar we anyk hereket meýilnamalary arkaly durmuşa geçirmekdir. Türkmenistan tarapyndan Umumy döwürleýin synyň çäginde kanunlary gözden geçirmek we ýerine ýetiriliş çärelerini işläp taýýarlamak boýunça alnyp barylýan işler öwgä mynasypdyr we halkara ülňülerine laýyklykda maýyplygy bolan adamlaryň hukuklaryny öňe sürmäge bolan hakyky ygrarlylygy görkezýär” diýip, doktor Şeffer nygtady.Bu tegelek stol, 2026–2030-njy ýyllar üçin täze kabul edilen BMG-niň Durnukly ösüş boýunça hyzmatdaşlyk çarçuwasynyň çäginde, ähli ugurlarda maýyplygy bolan adamlaryň inklýuziýasyny ileri tutýan Türkmenistanyň borçnamalaryna laýyklykda geçirildi.

Giňişleýin maglumat

1 of 5

Press reliz

31 oktýabr 2025

Türkmenistanda DÖM boýunça hasabatlylygy berkitmek boýunça tegelek stol geçirildi

Duşuşyga Türkmenistanyň ministrlikleriniň we edaralarynyň wekilleri hem-de BMG-niň düzümleri gatnaşyp, milli DÖM ýol kartasynyň çäginde gazanylan ösüşi ara alyp maslahatlaşdylar, dünýä we milli DÖM görkezijiler matrisasyna girizilen üýtgetmeleri gözden geçirdiler we 2030-njy ýyla çenli milli görkezijiler boýunça maksatlaýyn baha görkeziji sanlaryny ylalaşdylar.Açylyş sözünde BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysynyň wezipesini w.ý.ý. we Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň Türkmenistandaky wekili jenap Ýegor Zaýsew, DÖM-i ilerletmekde BMG ulgamy bilen dowam edýän hyzmatdaşlygy üçin Türkmenistanyň Hökümetine minnetdarlyk bildirdi. Ol bu duşuşygyň milli DÖM boýunça gözegçilik we hasabatlylyk ulgamyny berkitmekde möhüm ädimdigini nygtady. “Şu günki maslahatlar DÖM-i gazanmak ugrunda bilelikdäki işlerimiziň dowamydyr. Maglumatlary toplamak we seljermek, milli görkezijileri täzeden gözden geçirmek hem-de anyk maksatlary bellemek ösüşi ölçemek we goşmaça goldaw zerur bolan ugurlary kesgitlemek üçin möhüm ähmiýete eýedir” diýip, jenap Zaýsew belledi.Maslahatlar ministrlikara utgaşyklylygyň, yzygiderli maglumat ýygnamagyň we milli DÖM hasabatlylygyny hem-de gözegçiligini güýçlendirmek üçin BMG ulgamy bilen hyzmatdaşlygyň ähmiýetini aýratyn nygtady. Jemleýji sözünde jenap Zaýsew, tegelek stoluň netijeleriniň 2027-nji ýylda BMG-niň Ýokary derejeli syýasy forumynda hödürlenjek Türkmenistanyň üçünji Meýletin Milli Synyny (MMS) taýýarlamakda göz öňünde tutuljakdygyny we ýakynda gol çekilen 2026–2030-njy ýyllar üçin Türkmenistan we BMG-niň Durnukly Ösüş boýunça Hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegine goşant goşjakdygyny belledi.“2030-njy ýyla çenli bäş ýyl galdy - bu ýyllar DÖM-leri gazanmakda kesgitleýji ýyllar bolar. BMG ulgamy Türkmenistanyň durnukly we gülläp ösýän geljegine tarap edýän tagallalaryny goldamagy dowam etmäge taýýar” diýip, jenap Zaýsew jemledi.Bu tegelek stol şu ýylyň başynda geçirilen Strategik Maslahat beriş Geňeşiniň Dördünji mejlisiniň kararlaryny durmuşa geçirmek üçin möhüm çäreleriň biri hökmünde gurnaldy, bu bolsa Türkmenistanyň hökümetiniň we BMG-niň ulgamynyň milli derejede DÖM-i utgaşykly durmuşa geçirmäge we gözegçilik etmäge bolan bilelikdäki ygrarlylygyny görkezdi.

Giňişleýin maglumat

1 of 5

Press reliz

22 oktýabr 2025

OGT-niň öňüsyrasy geçirilen duşuşykda Türkmenistanyň durnukly energetika we ählumumy hyzmatdaşlykdaky orny bellenildi

Sessiýalaryň moderatory BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysy Dmitriý Şlapaçenko öz çykyşynda durnukly energetikanyň ösüşiniň sebitleýin we halkara derejesinde parahatçylyga hem-de durnukly ösüşe hyzmat edýändigini nygtady. “Elýeterli, ygtybarly we durnukly energiýa diňe bir ykdysady ösüşiň esasyny düzmeýär, eýsem parahatçylygyň we adamlaryň abadançylygynyň hem binýadydyr. Dünýä has arassa we ygtybarly energiýa geljegine tarap öňe barýarka, Durnukly Ösüş Maksady 7 – ähli adamlary elýeterli, ygtybarly we häzirki zaman energiýa bilen üpjün etmek – 2030-njy ýyla çenli Durnukly Ösüş Gün tertibiniň möhüm bölegi bolup galýar. Türkmenistanyň energiýa çeşmelerini diwersifikasiýalaşdyrmak, tehnologiýa we innowasiýa maýa goýmak hem-de sebitleýin hyzmatdaşlygy giňeltmek boýunça edýän tagallalary bu maksatlara bolan ygrarlylygyny açyk görkezýär” diýip belledi.Mejlise gatnaşanlar energetika hyzmatdaşlygynyň sebitleýin parahatçylygyň we durnuklylygyň binýady hökmünde ähmiýetini, ylmy-barlaglaryň we innowasiýalaryň ösüşdäki ornuny hem-de energiýa geçişiniň adamlara gönükdirilen we inklýuziw bolmagynyň zerurdygyny nygtadylar. Ýaşlaryň işjeň gatnaşmagy, tehnologik ösüş we köptaraplaýyn hyzmatdaşlyk durnukly energetika geljegine barýan ýolda möhüm itergi berjek güýç hökmünde görkezildi. BMG-niň Ýewropa Ykdysady Komissiýasynyň Durnukly Energetika bölüminiň direktory Dario Liguti sebitleýin energetika hyzmatdaşlygynyň durnukly ösüş we howpsuzlyk üçin aýratyn ähmiýetli ornuny belledi. Ol maglumat alyş-çalyş ulgamynyň, infrastruktura birikmeleriniň we tehnologiýa innowasiýalarynyň sebitleýin çarçuwasynyň energiýa geçişini tizleşdirip, dünýä bazarlarynyň üýtgeşmelerine garşy durnuklylygy güýçlendirip biljekdigini aýtdy. Şeýle hem, ÝYK-nyň döwletlere milli energetika syýasatlaryny halkara durnuklylyk borçnamalary bilen utgaşdyrmakda edýän hemişelik goldawyny nygtady.Türkmenistanyň BMG-niň Hemişelik utgaşdyryjysynyň edarasynda ykdysadyýetçi Wladimir Waletka “COP30 öňüsyrasynda metan boýunça hereketsizligiň bahasy» atly maglumat bilen çykyş etdi. Ol metanyň energiýa ulgamyndaky paýynyň dünýä boýunça 3,8% töweregini tutýandygyny, emma onuň diňe howa üçin däl, eýsem ykdysady taýdan hem mümkinçilikdigini aýtdy. Metan çykarylyşynyň 75%-e çenli azaltmak mümkinçiliginiň bardygyny, onuň ýarysyndan gowragynyň goşmaça çykdajy talap etmeýändigini aýdyp, bu çäreleriň 3 milliard ABŞ dollaryna çenli göni ykdysady girdeji getirip biljekdigini, şeýle hem howanyň üýtgemegi bilen bagly ölümleri we oba hojalygynyň ýitgilerini azaldyp biljekdigini belledi. Ol BMG-niň Daşky gurşaw edarasynyň (UNEP) Metan barada duýduryş we jogap beriş ulgamynyň (MARS), metan zyňyndysyny azaltmak we adalatly energiýa geçişi boýunça BMG-niň täze bilelikdäki maksatnamalarynyň integrasiýasy arkaly gazanylan öňegidişlikleri belledi, ýöne zyňyndylaryň ýokary bolmagynda galýandygyny nygtady. BMG-niň energiýa öňdengörüjiligi boýunça maslahatçysy Endrýu Morton ykdysady ösüş bilen klimat maksatlarynyň deňagramlylygyny üpjün etmegiň mümkinçilikleri barada gürrüň etdi. Ol öňdengörüjiligiň takyk san bermän, emma geljegiň ugurlaryny anyk görkezip bilýändigini aýtdy. Mysal üçin, 2025-nji ýylda Hytaýyň elektrikleşdirilen döwlete geçişi esasy megatendensiýa hökmünde görkezilýär. Batareýalaryň bahasynyň peselmegi we senagat ýylylyk nasoslarynyň giňelmegi bu ugurda mowzuklaýyn tendensiýalardyr. Şeýle ýagdaýda 2040-njy ýyla çenli tebigy gaza bolan islegiň we onuň bahasynyň peselmegi mümkin bolup biler.Mejlisiň jeminde Dmitriý Şlapaçenko üç esasy netijäni belledi: energiýa – parahatçylygyň katalizatory, innowasiýa – ösüşiň hereketlendirijisi, hyzmatdaşlyk bolsa DÖM 7-ä ýetmegiň esasy binýadydyr. Ol BMG-niň Türkmenistanyň energiýa geçişini çaltlandyrmakda we durnukly, inklýuziw geljegi gurmakda berýän goldawynyň dowam etjekdigini tassyklady. OGT–2025-niň öňünden geçirilen mejlisleri durnukly energetika boýunça gepleşikleri ösdürmekde hem-de Türkmenistanyň Hökümeti bilen BMG-niň arasyndaky hyzmatdaşlygy güýçlendirmekde möhüm ädim boldy.

Giňişleýin maglumat

1 of 5

Hemmesini görmek